ស្តូបវត្តស្គន់, ស្តូបវត្តសុគន្ធារាម
ចេតីយដ៏ថ្មីសន្លាងមួយនៅក្នុងវត្តសុគន្ធារាមហៅវត្តស្គន់ ដែលសាងសង់ឡើងដោយក្រុមសាច់ញាតិរបស់សាកសព គឺដើម្បីធ្វើជាវិមានរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធចំពោះជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅទីតាំងសម្លាប់មនុស្សនៅក្បែរនោះ។ មានតែឆ្អឹងភ្លៅប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានរៀបដាក់ជាជុង ជាធ្នឹម មានបែបបទជាបួនជ្រុង ទំហំ២ម៉ែត្រក្រឡា ដែលអាចបញ្ជាក់បានថ...
ប្រាសាទវត្តឯក, ប្រាសាទឯកភ្នំ
ប្រាសាទឯកភ្នំឬវត្តឯក ជាស្ថាបត្យកម្មរចនាបថសតវត្សរ៍ទី ១១ កសាងឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១០២៧ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយវរ្ម័នទី១ (១០០២-១០៥០)។ នៅជុំវិញប្រាសាទមានគូទឹក ដែលសព្វថ្ងៃប្រាសាទនេះត្រូវបាក់បែកជាច្រើនអន្លើដោយមូលហេតុធម្មជាតិនិង ការជីកកកាយរបស់មនុស្ស។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដីប្រាសាទនៅមានទ្រង់ទ្រាយល្អខ្លះ គួរឱ្យចង...
ដើមពោធិ៍ទុំទាវ
ដើមពោធិ៍ក្នុងប្រវត្តិស្នេហ៍ទុំទាវ បានធ្វើឱ្យមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់សាធារណជនទូទៅ។ ទីតាំងនៃដើមពោធិ៍នេះ ស្ថិតក្នុងភូមិជើងខាល ក្រុងសួង ខេត្តត្បូងឃ្មុំសព្វថ្ងៃ ដែលមានទីតាំងរហូតដល់ទៅពីរ គឺ៖ មួយនៅខាងជើងផ្លូវជាតិ កណ្ដាលវាលស្រែក្រោយភូមិ គ្មានផ្លូវ ត្រូវដើរចូលតាមភ្លឺស្រែ។ ទីនោះមានតូបអ្នកតា តាំងរូ...
ប្រាសាទត្រាំព្រាល, ប្រាសាទចេញ
ប្រាសាទប្រហែលជាសង់ឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទព័ទ្ធជុំវិញដោយកំពែងពីរជាន់ដែលក្នុងកំពែងទីមួយមាន ប្រាង្គបីរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ សង់លើខឿន ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមលំអដោយថ្មភក់។ ប្រាង្គទាំងនេះបែរមុខទៅកើតតាមស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់និងលំអដោយ ទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងផ្សេងទៀត។ ប្រាង្គកណ្ដាលមានយ៉មួយធ្វើពីឥដ្ឋ។ កំពែងទីមួ...
ប្រាសាទបាយ័ន
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានតួប្រាង្គនីមួយៗ មានមុខបួនចំនួន ៤៩ និងកំពូលក្លោងទ្វារចូល ៥ ទៀត សរុបទាំងអស់ ៥៤ កំពូល ដែលតំណាងឱ្យខេត្តក្រុងខ្មែរ ទាំង៥៤នៅសម័យកាលនោះ។ អ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួនបានគិតថា មុខទាំង៤នោះតំណាងឱ្យព្រះពោធិសត្វលោកេស្វរៈ អ្នកខ្លះទៀតគិតថា ជារូបតំណាងព្រះប...
ប្រាសាទក្រហម (ព្រីងធំ)
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទស្ថិតនៅកណ្ដាលព្រៃជិតមាត់ស្ទឹងឈូកឆ្លងទៅកាន់ភូមិក្រឡាពាស។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោលស្ថិតក្នុងសភាពល្អគួរសមហើយមានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងបីផ្សេងទៀត។ សសរពេជ្រ៨ជ្រុងទ្រផ្ដែរមួយ ឆ្លាក់រូបព្រះឥន្ទ្រគង់លើដំរីឰរាវ័ណ។
វត្តប្រើសមាស
ក្នុងទីតាំងវត្តប្រើសមាសឬវត្តទំព្រងនេះ គេឃើញមានសំណល់ប្រាសាទចាស់និងស្រះបុរាណ មានសភាពដូចជាប្រាសាទស្រះត្រប់ដែរ គឺបំណែកប្រាសាទ នឹងស្រះធំមួយ ប៉ុន្តែបានកែប្រែរូបរាងដោយមានការជីកបន្ថែមយកទឹកប្រើប្រាស់។ ស្រះនៅមានសំណល់គែមស្រះជាថ្មបាយក្រៀម ឯបំណែកគ្រឿងប្រាសាទមាននៅរាត់រាយជិតព្រះវិហារ។
ក្រុងសែនមនោរម្យ
មុនឆ្នាំ១៩៦២ ទឹកដីខេត្តមណ្ឌលគិរីទាំងមូលជាស្រុកមួយរបស់ខេត្តក្រចេះ ដែលមានឈ្មោះថាស្រុកឆ្លូងលើ។ ដោយសារតែទឹកដីខេត្តក្រចេះ មានវិសាលភាពធំធេងពេកពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងទើបនៅឆ្នាំ១៩៦៣ អតីតព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ បានចេញព្រះរាជក្រិត្យកាត់យកតំបន់មួយចំនួន នៃខេត្តក្រចេះរួមទាំងស្រុកឆ្លូងលើ បង្កើតជាខេត្តថ្មីមួយដោយដាក់ឈ្មោ...
ទំនប់ជើងគ្រុស
អាងមួយដ៏ធំដែលស្តុកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការស្រោចស្រពដំណាំកសិកម្ម និងប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បានក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៏មានសក្ដានុពល សម្រាប់ពលរដ្ឋ និងទេសចរទៅទស្សនាកម្សាន្តផងដែរ ដោយប្រែក្លាយពីតំបន់នេសាទខុសច្បាប់ពីមុនមក។ អាងជើងគ្រុសមានបណ្ដោយប្រវែងជាង២,០០០ម៉ែត្រ និងទទឹងជាង១.០០០ម៉ែត្រ ហើយមានផ...
ចេតិយបាដេស
មជ្ឈដ្ឋានអ្នកសិក្សាទាំងឡាយប្រាកដជា នៅចាំបាននូវដំណើរនៃរឿងអក្សរសិល្បប្រវត្តិសាស្ត្រ តាមរយៈរឿង«ភូមិតិរច្ឆាន» ដែលនិពន្ធដោយ អ្នកនិពន្ធ ឌឹក គាម និង ឌឿក អំ ដើម្បីរំឭកព្រឹតិ្តការណ៍ដែលបានកើតមានឡើងនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំងក្នុង ខែមេសា ឆ្នាំ១៩២៥។ នាពេលនោះ ក្រុមអ្នកភូមិក្រីក្របានខឹងសម្បានឹងជនជាតិបារាំងម្នាក់ឈ្មោះ បាដេ...
ក្រុងសំរោង
ខេត្តឧត្តរមានជ័យបានបង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៦៤ ប៉ុន្តែក្នុងសម័យសង្គ្រាមស៊ីវិលរដ្ឋបាលខេត្តត្រូវបានលើកមកដាក់នៅខេត្តសៀមរាប ហើយនៅឆ្នាំ១៩៩៥ ខេត្តនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងសាជាថ្មី។ ខេត្តដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹង ប្រទេសថៃវែងជាងគេបំផុតនេះទល់នឹងខេត្តបីរបស់ថៃ រួមមានខេត្តបូរីរ៉ាំ, សុរិន និង ស៊ីសាកេត គឺប្រវែងដល់ទៅ ២២៤ គីឡូម៉ែត្...
ស្ពានក្មេង (ភ្នំស្រុក)
ស្ពានមួយក្នុងចំណោមស្ពានជាច្រើនតាមបណ្ដាយផ្លូវបុរាណអង្គរធំស្ដុកកក់ធំធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមដែលនៅសល់រូបរាងល្អមាំមួន។ ស្ពានមិនមាននៅសេសសល់បង្កាន់ដៃទេ ប៉ុន្តែជាស្ពានវែងមួយក្នុងតំបន់បន្ទាប់ពីស្ពានស្រែងដែលបាក់រលំអស់ទៅហើយ។ ក្រៅពីស្ពាននេះ ក្នុងតំបន់ជុំវិញនេះគេអាចសម្គាល់ឃើញស្ពានបុរាណដទៃទៀតតាមផ្លូវបុរាណនេះ ដូចជាស្ពាន...
ស្តូបវត្តស្លា, ស្តូបវត្តស្រីប្រសើរ
មន្ទីរបូជនីយដ្ឋានមួយនៅក្នុងវត្តនេះជាកន្លែង ដាក់តម្កល់អដ្ឋិធាតុដែលគាស់បានពីរណ្ដៅសាកសពរួមចំនួន៨៦រណ្ដៅជុំវិញនេះ។ កុដិត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ធ្វើជាផ្ទះស្នាក់នៅរបស់កងឈ្លប ហើយជនរងគ្រោះទាំងអស់ត្រូវខ្មែរក្រហម បញ្ជូនមកកាន់ទីនេះតាមរទេះគោ និងថ្មើរជើង បន្ទាប់មកត្រូវបានសម្លាប់នៅនឹងទីតាំងនេះតែម្ដង។ តាមសង្...
អ្នកតាដេកផ្អៀង
ចម្លាក់ថ្មស្ថិតនៅចម្រាក់ផ្លូវទឹកហូរ សង់ឡើងក្នុងរាជព្រះបាទឧទ្យាទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២ នាសតវត្សរ៍ទី១១ គឺជាចម្លាក់ថ្មភក់រូបព្រះនរាយណ៍ផ្ទំលើនាគអនន្តៈ។
ប្រាសាទតាម៉ែន, ប្រាសាទតាមិញ
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយធ្វើពីថ្មភក់ បែរមុខទៅកើតនិងសសរពេជ្ររាងមូល។ ហោត្រៃពីរធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម ហើយក៏មានកំពែងថ្មបាយក្រៀមប្រកបដោយខ្លោងទ្វារនៅទិសខាងកើត។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយរាងការ៉េធ្វើពីថ្មភក់ បែរមុខទៅកើត និងលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងផ្សេងទៀត...
ភ្នំសសៀរ
ភ្នំសរសៀជារមណីយដ្ឋានធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យ មានភ្នំតូចៗបី លាតសន្ធឹងក្នុងផ្ទៃដីសរុបប្រហែល ១.៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ហើយមានកម្ពស់ប្រហែល ៤០ ម៉ែត្រ។ នៅទីនោះមានល្អាងរូងភ្នំពីធម្មជាតិនេះ រួមមានដូចជា រូងភ្នំអាចម៍ប្រចៀវ រូងភ្នំដំរីស ដែលមានស្ថាបត្យកម្មកំពូលមួយគឺវាលស្រែ ១០០ ដែលបានលាក់បំពួនអាត្មាក្នុងរូងងងឹតនេះ។ ក្នុងចំណ...
ប្រាសាទបឹងមាលា, ប្រាសាទបេងមាលា
ប្រាសាទបឹងមាលាកសាងដោយព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២ នាដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ឧទ្ទិសថ្វាយព្រះវិស្ណុមានរចនាបថអង្គរវត្ត។ ប្រាសាទបឹងមាលាមានន័យថា “បឹងឈូក”។ សាស្ត្រាចារ្យ ត្រឹង ងា បានឱ្យដឹងថា មុននឹងកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តប្រកប ដោយប្លង់ដ៏ល្អវិចិត្រ ស្ថាបត្យករខ្មែរបានសាកល្បងសាងប្រាសាទបឹងមាលាដែលមានប្លង់ដូចអង្គវត្តដែរ ក៏ប៉ុន្តែ...
ប្រាសាទទ្វារខ្មោច
ទ្វារមួយក្នុងចំណោមទ្វារទាំងប្រាំនៃបន្ទាយអង្គរធំចេញទៅទិសខាងកើត។ សេចក្ដីលម្អិតសូមអានក្នុងទ្វារជ័យ។
ទឹកជ្រោះភ្នំខៀវ
ទឹកជ្រោះភ្នំខៀវត្រូវបានរៀបចំដោយមានសម្រស់ធម្មជាតិ និងសត្វព្រៃ។ ទឹកជ្រោះនេះហូរធ្លាក់ពីចំហៀងភ្នំ ហើយមានល្បាក់ច្រើនជាន់ ដែលប្រជាជនក្នុងតំបន់ហៅទឹកជ្រោះនេះថាទឹកជ្រោះព្រៃ ពីព្រោះមានស្លឹកឈើដ៏ក្រាស់ធ្លាក់ជុំវិញទឹកជ្រោះនោះ។ ជាទូទៅប្រជាជនបានអះអាងថាជាភ្នំនេះមានឈ្មោះចេញពីទឹកជ្រោះទឹកថ្លាឆ្វង់របស់ទឹកធ្លាក់ដែលចាំងឆ...
សួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ
សួនសត្វ ដែលមានផ្ទៃដី ៧០ហិចតា កំពុងមានសកម្មភាព ដោយមានការចូលរួមពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលសត្វព្រៃជាច្រើន ប្រកបដោយរបងយ៉ាងត្រឹមត្រូវ ដូចជាកន្លែងរបស់ សត្វខ្លា ខ្លាឃ្មុំ និងដំរី។ល។ វាជាកន្លែងដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកទទួលយកបទពិសោធន៍ពីសត្វព្រៃនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយតម្លៃចូលទស្សនាក៏ថោកសមរម្យ។ សួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ មានសត្វជាង ១០០...
ប្រាសាទវត្តកំពែង
ប្រាសាទក្នុងទីតាំងវត្តមួយនេះ មានបល្ល័ង្គ ថ្មទ្រនាប់ជើងជាដើមនៅគង់វង្ស។ ប្រាសាទនេះជាប្រាសាទសម័យបុរេអង្គរ រចនាបថព្រៃក្មេង ដែលមានរាង៤ជ្រុងស្មើ ជ្រុងប្រវែង ៣.៥ ម.។ ប្រាសាទសង់អំពីឥដ្ឋបែរ មុខ ទៅទិសខាងកើត សង់លើខឿនថ្ម បាយក្រៀមប្រកបដោយយ៉ខ្លីមួយ ហើយមានមេទ្វារសាងឡើងអំពីថ្មភក់។ ប្រាសាទមានទ្វារបញ្ឆោត៣ ដែលនៅលើមេទ...