គ្រឹះប្រាសាទកោះហូ, គ្រឹះប្រាសាទកោះគោ
ប្រាសាទកោះហូកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ស្ថិតនៅជិតមាត់បារាយណ៍ខាងលិចឬបារាយណ៍ទឹកថ្លា។ ប្រាសាទមានប្រាង្គពីរធ្វើពីឥដ្ឋនេះមានប្រាង្គទោលបានកប់នៅក្នុងដី នៅឃើញសល់តែស្លាកស្នាមមេទ្វារមួយ និងសំណល់ចម្លាក់នៃប្រាសាទមួយចំនួន។
វត្តភ្នំហូព្នៅ
ភ្នំមានឈ្មោះថា ភ្នំហូព្នៅអាចជិះយានយន្ដឡើងដល់តាមផ្លូវបេតុងវែងមួយ ដែលមានព្រៃព្រឹក្សាដុះអម សងខាង ខៀវស្រងាត់ ជាមួយផ្ទាំងថ្មធំៗ។ នៅលើកំពូលភ្នំនេះ មានកុដិនិងព្រះវិហារមួយ នៅសល់ពីសម័យ សង្រ្គាមលោក ដែលប្រជាពលមួយចំនួនតែងមកទីនេះ ដើម្បីបុណ្យស្រន់សុំសេចក្តីសុខ និង ជោគជ័យ ក្នុងជីវិត។ តាមប្រវត្តិ វត្តជ្រៃហូព្នៅ កសា...
គ្រឹះប្រាសាទកណ្ដោលដើម
ប្រាសាទកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩ បានបាក់បែករលំអស់ នៅសល់តែសំណល់មេទ្វារនិងបំណែកថ្ម។ ប្រាសាទមានប្រាង្គចំនួនប្រាំ សង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់។ ប្រាសាទមានឈ្មោះល្បី ដោយមានសិលាចារឹករបស់ បណ្ឌិត សិវសោម ជារាជគ្រូនៃព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១។ បណ្ឌិតនេះជាអ្នកចេះចាំស្ទាត់នូវក្បួនច្បាប់ទាំងឡាយខាងផ្នែកអក្សរសាស្ត្រនិងមន្តវិជ្ជាផ្...
គ្រឹះប្រាសាទនរាយណ៍
ប្រាសាទនេះមានតួនាទីជាដូចជាប្រាសាទដូនម៉ៅនៃប្រាសាទតាកែវដែរ គឺគ្រាប់តែជាខ្លាងទ្វារទៅកានបារាយណ៍នៃប្រាសាទខ្នារ (ក្រឡាពាស) តែប៉ុណ្ណោះ។
គ្រឹះប្រាសាទចារ
ប្រាសាទចារសង់នៅសតវត្សរ៍ទី១០ រជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥។ តួប្រាសាទមានប្រាង្គទោលនេះបានដួលរលំដោយកត្តាធម្មជាតិនិងមនុស្ស ហើយសព្វថ្ងៃ នៅសល់តែស៊ុំទ្វារដែលមានសិលាចារឹកពីរផ្ទាំង។ ប្រាសាទសង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់ នេះមានប្រាង្គមួយរាងបួនជ្រុងស្មើ ធ្វើពីថ្មភក់ក្រហម បែរមុខទៅកើតមានយ៉តូចមួយអមដោយបង្អួច។ មុខបីផ្សេងទៀតលម្...
គ្រឹះប្រាសាទចៅកំម៉ុន
គ្រឹះប្រាសាទក្នុងស្រុកជាំក្សាន្តក្នុងជម្រៅព្រៃមិនទាន់រុករានលំបាកនឹងទៅដល់។ នៅទីទួលនេះមានត្រឹមតែថ្មបាយក្រៀមមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ។ គួរកត់សម្គាល់ថាក្រៅពីគ្រឹះប្រាសាទនេះនៅជុំវិញក៏មានគ្រឹះប្រាសាទបាក់បែកជាច្រើនទៀតផងដែរ។
គ្រឹះប្រាសាទស្រះខ្ចៅ, គ្រឹះប្រាសាទភ្នំត្បែង
ប្រាសាទស្រះខ្មៅ ស្ថិតនៅលើជួរភ្នំមួយដែលរត់ជួរតាំងពីភ្នំចំប៉ា ភ្នំស្រួច ភ្នំសន្ទុក ភ្នំភ្លើង ភ្នំពែន។ល។ ភ្នំនេះ មានរឿងព្រេងនិទានថា កាលពីបុរាណភ្នំស្រះខ្មៅ មានឈ្មោះថា "ភ្នំតូច" ឯភ្នំ សន្ទុកមានឈ្មោះថា “ភ្នំធំ"។ ក្រោយមានស្ដេចមួយអង្គទ្រង់ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យពលសេនាជីកស្រះយកទឹកប្រើប្រាស់ និងយកខ្ចៅ ខ្យង គ្រំចិញ្ច...
គ្រឹះប្រាសាទគុកបារ៉ែង
ប្រាសាទសតវត្សទី១០នេះ សង់ឡើងអំពីឥដ្ឋ នៅលើគ្រឹះថ្មបាយក្រៀម តែត្រូវបានសាងសំណង់ធ្វើពីថ្មត្រួតពីលើ។ ប្រាសាទបែរមុខទៅខាងកើតហើយមានស្រះទឹកមួយនៅទិសឦសានដែលគែមស្រះធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម សព្វថ្ងៃនៅសល់ក្លោងទ្វារថ្មភក់ កម្ពស់១៧០សង់ទីម៉ែត្រនិងទំហំ៥៨សង់ទីម៉ែត្រ។ ក្លោងទ្វារដែលមានទំហំធំបែបនេះច្រើនប្រើនៅក្នុងរចនាបថកោះកេរ។ ច...
ចេតិយឃុនឆាង
រមណីយដ្ឋានចេតិយឃុនឆាងជាកន្លែងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរទៅទស្សនាញឹកញាប់ជាងគេក្នុងខេត្តកោះកុង ព្រោះស្ថិតនៅជិតទីរួមខេត្ត។ ឃុនឆាងឃុនផែន ជាប្រវត្តិនៃស្នេហាត្រីកោណរវាងឃុនឆាង ឃុនផែន និងនាងភឹម ដោយឃុនឆាងមានរូបរាងមិនស្អាតទេ គឺគាត់ក្បាលទំពែក ប៉ុន្តែជាកូនអ្នកមានបានទៅដណ្ដឹងយកនាងភឹមធ្វើ ជាប្រពន្ធ។ ប៉ុន្តែនាងភឹម ដែលមានសង្ស...
គ្រឹះប្រាសាទស្លក្រាម, គ្រឹះប្រាសាទស្ដុកកក់
ប្រាសាទរលំបាក់បែក អមដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀមប្រវែងប្រមាណ ៥០ម៉ែត្របួនជ្រុងនិងគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញ។ ទីនេះមានសំណល់មួយចំនួន ដូចជា បំណែកសសរពេជ្រនិងផ្ដែរ។ ប្រាសាទស្ដុកកក់ ឬប្រាសាទស្លក្រាម ដែលដាក់តាមឈ្មោះភូមិបច្ចុប្បន្ន កសាងឡើងក្នុង សតវត្សន៍ ទី១០ សង់ពីឥដ្ឋ មាននៅសំណល់ជាប្រាង្គបែរមុខទៅកើតសង់លើខឿនថ្មបាយក្រៀម មានកំពែងថ...
វត្តក្រឡោង
វត្តដែលប្រកបដោយព្រះវិហារនិងឧបដ្ឋានសាលាដ៏ស្រស់ស្អាតមួយនេះ មានរក្សាទុកនូវសិលាចារឹកពីរផ្ទាំង ដែលគេបានដាក់តាំងនៅចំពីខាងមុខព្រះវិហារតែម្ដង។ គឺជាសិលាចារឹកសម័យកណ្ដាល ដែលបានចាក់ភ្ជាប់ ទៅនឹងជើងទម្រ លើខឿនអមសងខាងផ្លូវចូលព្រះវិហារ។
វត្តសង្កែ, វត្តសង្កែពិជ័យ
វត្តសង្កែជាទីដែលគេប្រមូលវត្ថុបុរាណដែលនៅជិតៗនោះមករក្សាទុក។ សិលាចារឹក K. 86 ក៏ត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងវត្តនេះ រួមជាមួយ ផ្ដែរសម័យមុនអង្គរដែលគួរតែជាផ្ដែរនៃប្រាសាទចាស់លើទួលជាមួយប្រាសាទគុកយាយហម។ ចំណែកសិលាចារឹក K. 86 នោះ មានចារឹកសរសើអំពីស្ត្រីអភិជនម្នាក់ឈ្មោះ លក្ស្មី។ ឈ្មោះ លក្ស្មី នេះត្រូវបានប្រើជាញឹកញយជាព្រ...
គ្រឹះប្រាសាទប្រាំ (ចង្ក្រង់)
ប្រាសាទតែមួយគត់ក្នុងខេត្តដែលអាចទៅដល់ដោយស្រួល បន្សល់រូបរាងតែជាគំនរឥដ្ឋបែកបាក់និងសំណល់ជញ្ជាំងតិចតួចគួរឱ្យសោកស្ដាយពន់ពេក។ ក្រៅពីនេះក្នុងខេត្តមានប្រាសាទដទៃទៀតដែលនៅកប់ក្នុងទីឆ្ងាយមិនទាន់មានផ្លូវធ្វើដំណើរទេសចរណ៍ទៅដល់ដោយស្រួលបានដូចជាប្រាសាទល្បើកស្រុត ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាន់ពីរជាដើម។ លោកយាយដែលជាអ្នកនៅថែរក្សាអ...
គ្រឹះប្រាសាទសីមា (ចាន់សរ), ប្រាសាទវត្តចាន់សីមា
ប្រាសាទស្ថិតក្នុងអន្តររចនាបទ សតវត្សរ៍ទី១០ដល់១១។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គប្រាំឬប្រាំមួយរាងបួនជ្រុងស្មើ ធ្វើពីឥដ្ឋរត់ជួរជើងត្បូងបែរមុខទៅកើត មានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងផ្សេងទៀត តែបានរលំបាក់អស់។ ប្រាង្គកណ្ដាលមានយ៉ធ្វើពីឥដ្ឋ ហើយមានគូទឹកមួយនិងស្រះមួយស្ថិតនៅចម្ងាយ ៥០ម៉ែត្រ ភាគអគ្នេយ៍។ ប្រាង្គបីសង់ពីឥដ្ឋតម្រៀបគ្នាជើង...
វត្តម៉ែបាន, វត្តមហាវេស្ថារាម
វត្តនេះសង់ព្រះវិហារលើទីទួលប្រាសាទបុរាណចាស់ ដែលសម្ភារៈសំណង់ចាស់គេបានយកទៅធ្វើជាចេតិយ និងរូបព្រះពុទ្ធចូលនិព្វានមួយ។ ចេតិយបុរាណធ្វើពីថ្មស្ថិតនៅក្នុងវិហារ ហើយនៅជុំវិញទីវត្តគេអាចឃើញគំនរ ឥដ្ឋ និងខ្ទមអ្នកតាជាច្រើនជុំវិញនោះ។ អ្នកស្រុកនៅទីនោះច្រើនសំគាល់ថាជាទេវរូបស័ក្ដសិទ្ធិ តាមការពិតទាំងឈ្មោះរបស់វត្តនេះ ទាំងច...
វត្តស៊ីធរ
ទីវត្តបុរាណមួយដែលមានព្រះវិហារសង់លើខឿនថ្មបាយក្រៀមនៃប្រាសាទចាស់ និងមានចេតិយ៦សង់ពីឥដ្ឋ។ នៅពេលសព្វថ្ងៃ នេះ គេបានសង់វិហារថ្មី តែនៅមានសល់ចេតិយពីរមួយនៅល្អ មួយទៀតបែកបាក់ តែអាចយល់ទម្រង់បាន។ នៅក្នុងព្រះវិហារមានតម្កល់សិលាចារិក k112។ ទីតាំងនេះមានទាក់ទងនឹងព្រះរាជាដែលសោយរាជ្យនៅទួលបាសាន ហើយជាទីទួលដែលអាចសង់ចេតិយដាក...
គ្រឹះប្រាសាទភ្នំត្រប់
នៅចម្ងាយប្រមាណ១០០ ម. ពីក្រុមប្រាសាទភ្នំត្រប់ ដើរកាត់តាមព្រៃគុម្ពោតទៅកាន់ទួលមួយនៅជិតនោះ គេសង្កេតឃើញគ្រឹះប្រាសាទមួយទៀត ដែលសង់ពីឥដ្ឋ។ តាមទំហំនៃគ្រឹះនេះ ប្រាសាទមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងក្រុមប្រាសាទស្រះត្រប់ដែរ។
គ្រឹះប្រាសាទរើសត្រដោក
អ្នកស្រុកជឿថា ប្រាសាទនេះកាលដើមឡើយនៅល្អទេ តែត្រូវដំរីជាន់បាក់អស់។ ប្រាសាទសង់ក្នុងសម័យអង្គរបែរមុខទៅទិសខាងកើត មានគូទឹកមួយនៅខាងមុខប្រាសាទ ជើងទម្រផ្តែរមានលម្អដោយរូបព្រះឥន្ទគង់លើដំរីក្បាលបី។ គ្រឹះប្រាសាទបែកបាក់នៅសល់តែខ្លោងទ្វារនិងសំណល់វត្ថុបុរាណខ្លះៗ។
វត្តសូភាស, វត្តសុភាសរង្សី
វត្តនេះក៏ជាទីដែលមានសំណល់វត្ថុបុរាណនៃប្រាសាទចាស់ ដែលតាមឯកសារមានប្រាង្គបី សង់ពីឥដ្ឋបែរមុខទៅកើតទៅលិចនិងទៅជើង នៅតែសំណល់ផ្ដែរបុរាណសម័យសតវត្សទី៧ រួមនិងសិលាចារឹកមួយផ្ទាំងលេខ K115 ដែលសព្វថ្ងៃនេះត្រូវបានគេយកមកចាក់ភ្ជាប់ទៅនឹងធ្នឹមស៊ីម៉ង់ ដើម្បីតាំងបង្ហាញនិងរក្សាសុវត្ថិភាព។ សិលាចារឹកនេះចារជាភាសាសំស្ក្រឹតតាមបែប...
វត្តថ្មគ្រែ, វត្តមញ្ចសិលា
វត្តមញ្ចសិលា ថ្មគ្រែ មានឈ្មោះជាភាសាបាលី និងភាសាខ្មែរជាការបកប្រែផ្ទាល់។ ជាភាសាបាលី មញ្ច = គ្រែ ឯ ពាក្យ សិលា គឺ ថ្ម។ វត្តចំណាស់មួយនេះ មានភាពល្បីល្បាញ ដោយនៅច្រាំងទន្លេមុខវត្ត មានដុំថ្មមួយ ដែលជាសិលាចារឹក លេខ K.122។ ក្រៅពីនេះ ក្នុងទីវត្តមានសំណល់ បល្ល័ង្កនិងបំណែកផ្ដែរ ព្រមទាំងជាទីតាំង ដែលជាប្រភពសិលាចារឹកព...
វត្តសំពោង
នៅវត្តនេះ មានសំណង់បុរាណដល់ទៅពីរ ដែលមួយជាព្រះវិហារដែលមានចំណាស់ជិតមួយសតវត្ស ហើយនិងហោព្រះបាទ (រោងតម្កល់រូបស្នាមព្រះបាទព្រះពុទ្ធ) ដែលមានចារជាសញ្ញាផ្សេងៗ។ ថ្វីបើវត្ត ស្ថិតនៅឆ្ងាយដាច់ពីតីប្រជុំជន តែទីនេះធ្លាប់ត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយព្រះអង្គម្ចាស់មួយអង្គ តួយ៉ាង ដូចជាហោព្រះបាទដែលយើងអាចឃើញនៅទីនេះ។