ស្ទឹងលិង្គ១០០០, អន្លង់ពងផ្កាយ
សហស្រ(១០០០) + លិង្គ ជាពាក្យក្នុងភាសាសំស្ក្រិតដែលប្រែជាខ្មែរថា លិង្គ១០០០។ ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា លិង្គជារូបតំណាងឱ្យព្រះឥសូរ។ ខ្មែរបុរាណហៅសហស្រលិង្គ គឺសំដៅទៅលើចម្លាក់លិង្គដែលមានរាប់ពាន់នៅតាមបាតស្ទឹង។ សិលាចារឹកនៅ ក្បាលស្ពានជាភាសាខ្មែរ បុរាណក្ដី និងជាសំស្ក្រឹតក្ដី បានហៅចម្លាក់លិង្គព្រះឥសូរដ៏ច្រើននោះថា «សហស...
គ្រឹះប្រាសាទស្រងែ
ប្រាសាទស្រងែសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩ ឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា បានបាក់រលំអស់ភាគច្រើន។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីធ្វើពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់ មានគ្រឹះរួម រត់ជូរជើងត្បូងបែរមុខទៅកើត។ ប្រាសាទស្ថិតក្នុងរចនាបថព្រះគោ។ នៅក្នុងប្រាសាទនេះមានសិលាចារឹកជាច្រើន។
ប្រាសាទកូនគោ (ស្វាយលើ), ប្រាសាទក្រោលគោ (ស្វាយលើ)
ប្រាសាទស្ថិតក្នុងរចនាបថបន្ទាយស្រីនិងឃ្លាំង នៃរជ្ជកាលព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន និងព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន ទី៥។ ប្រាសាទសង់ក្នុងអំឡុងចុងសតវត្សរ៍ទី១០ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១១ ឧទ្ទិសចំពោះព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទធ្វើពីឥដ្ឋមានប្រាង្គបី រត់ជួរជើងត្បូង ហើយមានហោត្រៃពីរ បែរមុខទៅប្រាង្គកណ្ដាល។ ប្រាសាទហ៊ុំព័ទ្ធដោយគូទឹកមានផ្លូវចូ...
ប្រាសាទភ្នំបន្ទាយ
ប្រាសាទនេះមិនមានចុះក្នុងបញ្ជីសាលាចុងបូព៌ាទេហើយក៏ពុំមានឯកសារប្រវត្តិដែរ។ ប្រាសាទមានប្រាង្គតែមួយសង់ពីថ្មបាយក្រៀមស្ថិតនៅតាមបណ្ដាយផ្លូវអង្គរធំទៅព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ។ ប្រាសាទរលំបាក់បែកសល់តែត្រឹមជញ្ជាំង។
គ្រឹះប្រាសាទអធិបតី
ប្រាសាទត្រូវបានសង់បល្ល័ងត្រួតពីលើ ប្រហែលជាសង់ក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១ រចនាបថឃ្លាំង។ ជាប្រាសាទឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់ មានប្រាង្គទោលបែរមុខទៅកើត។ ប្រាសាទមានសសរពេជ្ររាងប្រាំបីជ្រុង មានផ្តែរមួយ មានមេទ្វារមាន សិលាចារឹកពីរ។ ទីតាំងនេះស្ថិតនៅក្នុងវត្ត មានគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញ និងមានស្រះមួយនៅឦសាន។
ពើងមហាឥសី
តាមន័យនៃពាក្យគឺជាកន្លែងសម្រាប់ឥសី តាបស ធ្វើសមាធិ តាំងសីល។ បើយោងតាមការស្រាវជ្រាវនាពេលបច្ចុប្បន្ន នៅទីតាំងមានបន្សល់ទុកនូវរូបចម្លាក់បែបព្រហ្មញ្ញសាសនា ឆ្លាក់លើថ្មភ្នំធម្មជាតិនិងនៅតាមមាត់ទឹកស្រះខាងមុខរូងថ្ម។ ចម្លាក់ទាំងនេះជាស្នាដៃសិល្បៈចន្លោះសតវត្សរ៍ទី៩ដល់ទី១១ ដែលមានដូចជា រូបព្រះវិស្ណុគង់លើនាគអនន្តៈ ព្រះ...
ប្រាសាទតុបលិច (អង្គរធំ)
ប្រាសាទតុបខាងលិចកាលដើមឡើយមានតួប្រាង្គទោលតែឯងសង់នៅលើខឿនខ្ពស់ប៉ុណ្ណោះ នាសតវត្សរ៍ទី១០ ប៉ុន្តែមានការកែបន្ថែមបន្ថយដែលធ្វើឡើងចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី១៣ដល់ សតវត្សរ៍ទី១៧ ដូចជាតួប្រាង្គពីរទៀតឱ្យរត់ជួរជាមួយតួប្រាង្គទោល(ឥឡូវក្លាយជាតួប្រាង្គកណ្ដាល)។ ប្រាសាទនេះ ធ្វើអំពីថ្មភក់បែរមុខទៅខាងកើតលម្ ដោយសសរពេជ្រនិងផ្ដែទ្វារខាងត...
ប្រាសាទខ្ពប
ប្រាសាទប្រហែលជាកសាងជាច្រើនជំនាន់ចាប់ផ្ដើមតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១០មក។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គកណ្ដាលមួយព័ទ្ធដោយប្រាង្គតូច៥ឬ៦ រត់ជួរជា៣ស្របគ្នាជើងត្បូង បែរមុខទៅកើត។ ប្រាង្គកណ្ដាលខាងកើតធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម មុខបីផ្សេងទៀតជាទ្វារបញ្ឆោត មានដុះដើមឈើពីលើ ប៉ុន្តែកសាងមិនទាន់រួចរាល់ទេ។ ប្រាង្គផ្សេងទៀតធ្វើពីឥដ្ឋ មានស៊ុមទ្វារ...
ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាមន្ទីរពេទ្យ ដែលរួមមានហោបន់ស្រន់មួយលំអដោយថ្មភក់និងហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមស្ថិតនៅទិសអាគ្នេយ៍ កំពែងថ្មបាយក្រៀមព័ទ្ធជុំវិញនិងមានស្រះមួយនៅទិសឦសាន។ អ្នកស្រុកបានផ្សារភ្ជាប់ឈ្មោះប្រាសាទទៅនឹងរឿងព្រេងនៃអ្នកមានបុណ្យឈ្មោះពញាក្រែក ដែល...
ពើងដំបងក្រញូង, ពើងមេណយ
ពើងមានចម្លាក់រូបមួយចំនួនដូចជា ព្រះព្រហ្មជាមួយគ្រុឌ, ព្រះឥសូរឈរមានដៃច្រើន, បដិមាឈរភេទប្រុសដៃ៨, ភគនេសដៃ៨ជាមួយមនុស្សពីរនាក់ និងចម្លាក់មនុស្សបន្តគ្នា ដែលជាចម្លាក់ជាប់ជញ្ជាំងតាំងពីសម័យកាលដែលទីនេះធ្លាប់ជាអតីតរាជធានីសម័យបុរាណ។
ពើងជ្រួញ
តំបន់នេះសព្វថ្ងៃបានក្លាយជាវត្តមួយដែលកំពុងកសាងសំណង់ជាច្រើន។ ទីតាំងនេះមានថ្មធម្មជាតិអមដោយព្រៃឈើបៃតងខ្ចីរំលេចនូវថ្មធម្មជាតិដែលទទួលរងការសឹកក្លាយជាចង្អូរជ្រួញៗជាច្រើនទើបមានឈ្មោះថា ពើងជ្រួញ។ ផ្ទាំងថ្មដែលទទួលរងសំណឹកធម្មជាតិបែបនេះក៏មាននៅតំបន់ដទៃលើខ្នងភ្នំកូលែនដែរ ដូចជានៅ វត្តព្រះក្រាលនិងពើងតាខុជាដើម។
ស្រះស្រង់
ស្រះនេះកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១២ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ ស្រះមានទំហំប្រវែង ៧៨០x៣៨០ ម៉ែត្រ ដែលមានកំពង់ទឹកដ៏ស្រស់ស្អាត។ ស្រះនេះតែងមានទឹកជាប់ជានិច្ច និងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងព័ទ្ធជុំវិញ តែមិនមានប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកចូលនោះទេ។ ស្រះនេះពឹងទៅលើទឹកភ្លៀង និងទឹកក្រោមដីដែលជ្រាបចូលពីបារាយណ៍ខាងកើត។ មាត់ស្រះសាងសង់ឡ...
ប្រាសាទជ្រៃ (បឹងមាលា), ប្រាសាទត្រពាំងជ្រៃ
ថ្វីត្បិតជាមិនទាន់មានការអះអាងច្បាស់លាស់ ប៉ុន្តែមានមតិជាច្រើនសន្និដ្ឋានថា ប្រាសាទនេះជាអតីតមន្ទីរពេទ្យមួយក្នុងសម័យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១២។ ប្រាសាទជ្រៃ កំពុងតែរងនូវភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង និងផ្នែកខ្លះនៃប្រាសាទក៏ត្រូវរបេះធ្លាក់ផ្ទាំងថ្មគរលើគ្នា សឹងតែបាត់បង់អស់ទ្រង់ទ្រាយដើមផងដែរ ខណៈប្រាសា...
ពើងតានាន់
ផ្ទាំងថ្មមូលធំៗប្រកបដោយពន្លឺភ្លឺផ្លេកៗត្រួតលើគ្នារប៉ាត់រប៉ាយរាប់រយដុំ។ នៅលើភ្នំនោះ មានទឹកអូរហូររិញៗកាត់ថ្ម ដើមឈើបៃតងស្រស់ អមជាមួយទេសភាពវាលចម្ការនៅតាមជើងភ្នំ ដែលពីទីនោះអាចមើលឃើញទិដ្ឋភាពស្ទើរតែ ១៨០ដឺក្រេ។ រមណីយដ្ឋានធម្មជាតិ «ភ្នំពើងតានាន់» បានទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិទៅផ្តិតយករូបភាពដ៏ប្លែកភ្នែកមួយន...
គ្រឹះប្រាសាទវត្តទិព្វពិសី
ប្រាសាទកសាងក្នុងសតវត្សរ៍ទី៩ បាក់រលំអស់នៅសល់តែគ្រឹះថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោលសង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់ មានរចនាបថ គូលែន។ គេអាចឃើញសំណល់បុរាណវត្ថុផ្សេងៗនៅក្បែរនោះ។
ប្រាសាទទ្វារតាកាវ
ទ្វារមួយក្នុងចំណោមទ្វារទាំងប្រាំនៃបន្ទាយអង្គរធំចេញទៅទិសខាងលិច។ សេចក្ដីលម្អិតសូមអានក្នុងទ្វារជ័យ។
ប្រាសាទសង្កែក្បាលក្របី
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប៉ុន្តែគេអាចពិនិត្យតាមរយៈក្បាច់លំអនិងស្ថាបត្យកម្ម ដែលអាចសន្និដ្នានថាប្រាសាទកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១១ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម ជ្រុងនីមួយៗមានប្រវែង៣.៥ម៉ែត្រ បែរមុខទៅកើត មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់ និងមានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងផ...
ប្រាសាទត្រពាំងផុង
ស្ថិតក្នុងក្រុមប្រាសាទរលួស ប្រាសាទត្រពាំងផុងត្រូវបានសង់ឡើងនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី៩។ ប្រាសាទមានប្រាង្គកណ្ដាល រាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ បែរមុខទៅកើត មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្ម និងមានទ្វារបញ្ឆោតនៅមុខផ្សេងទៀត។ ប្រាង្គមួយចំនួនទៀតនៅអមសងខាងនាជ្រុងអាគ្នេយ៍និងឦសាន ព្រមទាំងប្រាង្គតូចមួយផ្សេងនៅជ្រុងពាយ័ព្យ។ ប្រាសាទមា...
ប្រាសាទតានុប
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមបែរមុខទៅកើតមានយ៉និងមានទ្វារបញ្ឆោត នៅមុខបីផ្សេងទៀត។ ស៊ុមទ្វារលំអដោយសសរស្តម្ភរាងប្រាំបីជ្រុងធ្វើពីថ្មភក់។ ហោត្រៃពីថ្មបាយក្រៀមមានទ្វារបញ្ឆោតនៅមុខខាងកើត។ ប្រាសាទហ៊ុមព័ទ្ធដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀម មានខ្លោងទ្វារនៅខាងកើត។...
ប្រាសាទធម្មានន្ទ
ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងនាសតវត្សរ៍ទី១២ ក្នុងរជ្ជកាល ព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២ ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយព្រះវិស្ណុ។ ប្រាសាទនេះមានរាងចតុកោណ មានប្រាង្គបែរមុខទៅទិសខាងកើត មានគូទឹក និងកំពែងព្រមទាំងគោបុរៈពីរនៅខាងកើត និង ខាងលិច រួមនិងហោត្រៃមួយនៅទិសអាគ្នេយ៍។ នៅជិតទីនោះដែរមានប្រាសាទមួយទៀតគឺ ប្រាសាទចៅសាយទេវតា ដែលបុរាណវិទ...
ទំនប់ស្រីស្នំ, ទំនប់ចិន
កម្ទេចថ្មបាយក្រៀមតូចៗលាយឡំដីខ្សាច់សក្បុសក្រាលបាតទឹកដែលហូរថ្លាឈ្វេងគួរឱ្យចង់ហែលលេង។ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រទំនប់ស្រីស្នំ ដែលអ្នកភូមិនៅទីនោះនិយមហៅថា «ទំនប់ចិន» មានទឹកពេញព្រៀបក្នុងរដូវវស្សាដែលទំនប់នេះបានសាងសង់ក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ហើយមានតួនាទីចែកចាយទឹកទៅកាន់ប្រឡាយតូចៗ សម្រាប់កសិកម្មក្នុងតំបន់នេះ រួចក៏បានក្លាយជាក...