ប្រាសាទថ្មដាប់
ប្រាសាទថ្មដាប់ មានរចនាបថគូលែន សាងសង់ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នាដើមសតវត្សរ៍ទី៩ ឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយបែរមុខទៅទិសខាងកើត មានកំពែងឥដ្ឋព័ទ្ធជុំវិញដែលបែកបាក់អស់។ ប្រាសាទនេះជាស្ថាបត្យកម្មដ៏ល្អវិចិត្រមួយមានភាពលេចធ្លោជាងប្រាសាទផ្សេងៗលើភ្នំគូលែន។ ផ្តែរនិងសសរពេជ្...
ប្រាសាទផ្ទី
ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១២ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ប្រាសាទស្ថិតនៅកណ្ដាលបារាយណ៍នៃប្រាសាទបឹងមាលា។ ប្រាសាទជាលានរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម។ ជ្រុងនីមួយៗប្រវែង១០ម៉ែត្រ និងកម្ពស់ប្រមាណ០,៨ម៉ែត្រ។ លាននេះ ទ្របល្ល័ង្ករាង៨ជ្រុងនិងព្រះពុទ្ធរូបប្រក់នាគសរុបទាំងខឿនមានកម្ពស់៦,៥ម៉ែត្រ ធ្វើអំពីថ្មភក...
ប្រាសាទព្រៃគុក (ប្រើសក្អក)
ប្រាសាទព្រៃគុកកសាងដំបូងកាលពីសតវត្សរ៍ទី៧-៨ បន្ទាប់មកនៅរវាងស.វ.ទី១០ នារជ្ជកាលព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន គេបានសង់សំណង់ឥដ្ឋគ្របពីលើសំណង់ចាស់។ ប្រាសាទមានលក្ខណៈពិសេសខុសគេ ដោយគេបានឆ្លាក់ថ្មធម្មជាតិដែលមាននៅទីតាំងដើមស្រាប់ឱ្យចេញជាក្បាច់ មានរូបព្រះគណេសអង្គុយ ក្នុងកាយវិការពែនភ្នែកនៅលើជើងទម្រមួយ ដែលនៅខាងក្រោមទម្រគេ...
ទឹកធ្លាក់លែងក្រៀង
នៅចម្ងាយប្រមាណ ៣គីឡូម៉ែត្រពីភូមិ អ្នកនាំផ្លូវនៃសហគមន៍អេកូទេសចរណ៍អណ្ដូងក្រឡឹងអាចនាំទេសចរណ៍ទៅកាន់ទឹកធ្លាក់លែងក្រៀង ដែលកម្រនឹងមានភ្ញៀវទេសចរទៅដល់ណាស់។ ទេសចរត្រូវចុះដើរតាមផ្លូវថ្មើរជើង ធូរស្រួលដោយចុះចំណោតដែលចំណាយពេល ៤០ នាទី ប៉ុណ្ណោះ តែពេលវិលត្រឡប់មកវិញត្រូវឡើងទួលយ៉ាងតឹងជើង។ ទឹកធ្លាក់លែងក្រៀងមាន ២ ជាន់ ដោ...
វត្តថ្មគ្រែ, វត្តមញ្ចសិលា
វត្តមញ្ចសិលា ថ្មគ្រែ មានឈ្មោះជាភាសាបាលី និងភាសាខ្មែរជាការបកប្រែផ្ទាល់។ ជាភាសាបាលី មញ្ច = គ្រែ ឯ ពាក្យ សិលា គឺ ថ្ម។ វត្តចំណាស់មួយនេះ មានភាពល្បីល្បាញ ដោយនៅច្រាំងទន្លេមុខវត្ត មានដុំថ្មមួយ ដែលជាសិលាចារឹក លេខ K.122។ ក្រៅពីនេះ ក្នុងទីវត្តមានសំណល់ បល្ល័ង្កនិងបំណែកផ្ដែរ ព្រមទាំងជាទីតាំង ដែលជាប្រភពសិលាចារឹកព...
ផ្ទះតាម៉ុក (តាកែវ)
ផ្ទះស្ថិតនៅកណ្តាលបឹងទឹកសាបនៃខេត្តតាកែវ ដែលសាងសង់ឡើងដោយតាម៉ុក។ ផ្ទះនេះត្រូវបានសាងសង់ ឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ ដើម្បីធ្វើជាទីលំនៅផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ ព្រមទាំងទីសេនាធិការនៃ ភូមិភាគនិរតី ក្នុងសម័យប៉ុលពតចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩។ ផ្ទះនេះស្ថិត នៅលើទួល អាចមើលទេសភាពជុំវិញបាន ៣៦០ដឺក្រេ។ ពីផ្លូវលំទៅកាន់ផ្ទះតាម៉ុក គេត្រូវដ...
ក្រុងខេមរភូមិន្ទ
កោះកុងគឺជាខេត្តមួយរបស់អាណាចក្រខ្មែរ តែនៅសម័យដែលខ្មែរស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់សៀម កោះកុងត្រូវសៀមបានរឹបអូសមកធ្វើជារបស់ខ្លួន។ ក្រោយមកនាសម័យអាណានិគមបារាំងទើបដែនដីនេះត្រូវបានមកជារបស់អាណានិគមបារាំង ហើយបច្ចុប្បន្ននេះបានក្លាយជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទស៊ីវត្ថិមុន្នីវង្ស ខេត្តកោះកុងជាស្...
ប្រាសាទអូរតុប
ប្រាសាទសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី៩ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទមានប្រាង្គបីសង់ពីឥដ្ឋរាងបួនជ្រុងស្មើ សង់លើខឿនមួយបែរមុខទៅលិច និងមានទ្វារបញ្ឆោតនៅមុខផ្សេងទៀត។ ប្រាង្គពីរបានបាក់រលំអស់ និងអាចមានសំណង់ឈើមួយនៅក្បែរនោះលើខឿនថ្មបាយក្រៀម។
បឹងលំកុដ
បឹងធម្មជាតិដែលមានឈ្មោះ«លំកុដ» ប៉ុន្តែអ្នកខ្លះហៅថា «បឹងគីរីវង្កត»កំពុងស្ថិតនៅកណ្ដាលព្រៃស្ងាត់ជ្រងំមានផ្លូវចូលទៅដល់ដោយងាយស្រួល។ លំកុដជាបឹងធម្មជាតិដែលត្រូវបានកើតឡើងដោយសារបន្ទុះភ្នំភ្លើងតាំងពីរយូរលង់ណាស់មកហើយ។ បឹងធម្មជាតិនេះមានសណ្ឋានដូចបេះដូងដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយដីទូល និងដើមឈើខ្ពស់ៗជុំវិញដែលគួរឱ្យទាក់ទាញបំផុត...
ស្តូបវត្តកកោះ, ស្តូបវត្តសូភី
វត្តសូរភី ហៅ កកោះមានបន្សល់ទុកស្លាកស្នាមឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ រួមមាន ខ្នោះជាច្រើនត្រូវបានដាក់តម្កល់ក្នុងបូជនីយដ្ឋានមួយជាមួយអដ្ឋិធាតុមួយចំនួន ដែលត្រូវបានគាស់ដោយប្រជាជននៅជុំវិញបរិវេណវត្តនេះកាលពីឆ្នាំ១៩៨០។ កន្លែងតម្កល់អដ្ឋិធាតុ ស្ថិតនៅខាងកើតឈៀងខាងត្បូងព្រះវិហារ ដែលនៅថ្ងៃ២០ ឧសភា ស្ទើរតែរៀងរាល់ឆ្នាំ...
ប្រាសាទទំនប់ដាច់
ប្រាសាទស្ថាបនាពីឥដ្ឋ មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់ ជាប្រាង្គទោលទំហំ ៤x៤ម៉ែត្រ។ តាមរយៈរចនាបថនៃប្រាសាទ គេអាចសន្និដ្ឋានថា ប្រាសាទសង់នៅចុងសតវត្សន៍ទី១០ ដើមទី១១។ តួប្រាសាទត្រូវគេលប់ដីកប់ ធ្វើឲ្យប្រាសាទ មានកម្ពស់ទាប។ ការលើកដីលប់បែបនេះ ប្រហែលធ្វើនៅសម័យក្រោយ ដើម្បីលើកទីធ្លាឲ្យខ្ពស់និងធំទូលាយ ក្នុងគោលបំណងប្រើប្រាស...
ប្រាសាទរោងចិន, ប្រាសាទត្រពាំងរង
ប្រាសាទរោងចិនបានស្ថាបនាឡើងនៅដើមសតវត្សរ៍ទី៩ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវ្ម័នទី២។ ព្រះអង្គបានស្ថាបនាព្រះសិវលិង្គសម្រាប់រាជវង្សឈ្មោះថា ជយេស្វរៈ ដែលបានតាំងនៅក្នុងប្រាសាទនេះ ដោយមានធ្វើពីធីទេវរាជនៅតួកណ្តាលប្រាសាទអារាមរោងចិន ដើម្បីតាំងខ្លួនជាស្តេចចក្រវាល។ ប្រាសាទមានទម្រង់ជាប្រាសាទភ្នំ រាងជាពីរ៉ាមីត មាន៥ថ្នាក់ ន...
វាលរំប្លង់
វាលរំប្លង់គឺជាវាលថ្មធម្មជាតិរាបស្មើមួយ ដែលជាផ្នែកនៃដែនដីរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមដែលរស់នៅទីនោះ។ នៅលើវាលនេះ មានតែស្មៅដែលចេញផ្កាពេញមួយរដូវវស្សាចាប់ពីខែឧសភា រហូតដល់ខែមករា។ តាមរឿងនិទានតំណាលថា វាលនេះជាទីកម្សាន្តរបស់កុមារនៃកុលសម្ព័ន្ធភ្នំនៅទីនោះ ដែលគេតែងមកលេងនិងបង្ហោះខ្លែងនៅទីនោះ។ មានថ្ងៃមួយ ក្មេងម្នាក់ឈ្មោះរំប...
ប្រាសាទត្រពាំងខ្នារសែនកែវ
ប្រាសាទត្រពាំងខ្នារសែនកែវស្ថិតក្នុងរចនាបថបាភួន សាងសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រាសាទមានប្រាង្គមួយរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីថ្មភក់បែរមុខទៅកើតនិងលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងដទៃទៀត។ ប្រាង្គមានយ៉មួយលយទៅខាងកើត និងមានហោត្រៃពីរធ្វើពីថ្មភក់បែរទៅលិចនិងលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតនៅខាងកើត។ ប្រាសាទព័ទ្ធដោយកំពែងមួយមានខ្លោងទ្វារពីរនៅទិ...
ប្រាសាទសខ្ល, ប្រាសាទប្រុស
ប្រាសាទប្រុសឬប្រាសាទសក្ល មានទីតាំងស្ថិត នៅកណ្តាលវាលស្រែ តាមផ្លូវពីកំពង់លែងទៅកំពង់ធំ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានគេសាងសង់បន្ថែមនូវជណ្តើរឡើងនិងកំពូលប្រាង្គដែលសាងពីស៊ីម៉ង់។ ប្រាសាទនេះមានទំហំ ៨ x ៧ ម. ខាងក្នុងមានទំហំ ៦ x ៥ ម. មានទ្វារបញ្ឆោត ៣។ បើមើលតាមរចនាបថក្នុងការសាងសង់ ប្រាសាទប្រុសប្រហែលត្រូវបានសាងសង់ដំណាលគ្ន...
វត្តថាឡាបរិវ៉ាត់
វត្តថាឡាបរិវ៉ាត់ជាវត្តទេសចរណ៍មួយ ដែលក្នុងទីវត្តនេះមានសំណង់មួយគួរចាប់អារម្មណ៍ គឺជាឧបដ្ឋានសាលា ដែលមាសសរជាដើមឈើដុលរហូតដល់ ១៤២ដើម។ ថ្វីត្បិតតែសំណង់មិនទាន់រួចរាល់ជាស្ថាពរ ប៉ុន្តែវាបានចាប់ផ្ដើមទាក់ទាញចិត្តទេសចរជាបណ្ដើរៗ ជាពិសេសអ្នកមកទស្សនាប្រាសាទព្រះគោ។ លើសពីនេះ ក្នុងទីវត្តក៏មាន ចេតិយជាច្រើនដែលមានរចនាបថផ្...
វត្តកោងកាង, វត្តរតនសោភ័ណ
វត្តនោះជាវត្តនេះបានកសាងឡើងនៅក្នុងគ្រឹស្គសករាជ១៩៤២ ដែលផ្តួចផ្តើមឡើងដោយលោកតាឪ ឡឹក សេន ភិក្ខុខ្មែរសុរិន្ទ។ មូលហេតុដែលបានដាក់ឈ្មោះវត្តនេះថា រតនសោភ័ណដោយសំដៅទៅលើន័យថា ជាទីគោរពបូជាព្រះរតនត្រ័យដ៏ប្រសើរក្រៃលែង រីឯអ្នកស្រុកគេនិយមហៅថាវត្តកោងកាង ដោយហៅទៅតាមទីកន្លែងវត្តនេះ ពីដើមសម្បូរទៅដោយដើម...
ឆ្នេរកោះសំពោច, ឆ្នេររាជបុត្រ
ដើមឡើយកោះនេះ មានឈ្មោះថា កោះសំពោច ប៉ុន្តែក្រោយពីចិនវិនិយោគលើដែនកោះនេះមក ចិនបានផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះមកជាកោះរាជបុត្រ ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនហៅថា កោះចិន ព្រោះចិនវិនិយោគកោះនេះមានរយៈពេលយូរឆ្នាំ។ ទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាតនៅតាមបណ្ដោយ ឆ្នេរដែលគេនិយមហៅថា ឆ្នេរសមុទ្រចិននេះ គឺពិតជាស្រស់ស្អាតគួរឱ្យចង់ទៅលេងម្ដងហើយម្ដងទៀត...
វត្តដំណាក់
វត្តទេសចរណ៍គំរូនេះមានអាយុកាលប្រមាណ១សតវត្សរ៍ ដែលកាលពីមុនគឺជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទសម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិ ដល់ឆ្នាំ១៩២៧។ លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រមព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចមវិញ ទើបបរិវេណរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដង។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម វត្តដំណ...
ស្ពានកំពង់ក្ដី, ស្ពានប្រាប់ទិស
ស្ពាននេះកសាងឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១២ ហើយមានឈ្មោះ "ព្រះទិស" ឬ "ប្រាប់ទិស"។ ស្ពានបុរាណសម័យអង្គរនេះ សង់ពីថ្មបាយក្រៀមនិងថ្មភក់ដែលមានបណ្ដោយ៨៦ម៉ែត្រ ទទឹង១៦ម៉ែត្រ កម្ពស់ពីបាតស្ទឹង១០ម៉ែត្រ និងមានរន្ធត្រដេវ (ប្រឡោះសម្រាប់ចរន្តទឹកឆ្លងកាត់) ចំនួ ២១។ តាមការវិភាគប្រវត្តិសិល្បៈលើបង្កាន់ដៃ នាគនិងថ្មគោល គឺស្ថិតនៅក្នុងរ...
ព្រះវិហារវត្តសំរោងក្នុង
បាត់ដំបងជាខេត្តដែលសំបូរដោយអារាមចំណាស់ជាច្រើនមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំ។ វត្តសំរោងក្នុងក៏ជាអារាម ដ៏ចំណាស់មួយ ក្នុងបណ្ដាវត្តដែលមានភាពចំណាស់ជាងគេនានា។ វត្តសំរោងក្នុងកកើតនៅ គ.ស ១៧០៧ យកតាមនាម ដើមសំរោងធំមួយ ដែលមានអង្គត់ផ្ចិតរហូតដល២ម៉ែត្រ។ ព្រះវិហារចាស់ដំបូងសង់ពីឈើសុទ្ធ ក្នុងគ.ស ១៨០០ ដោយលោកម្ចាស់កថាថន នង។ ចំណែក...