ប្រាសាទប្រាំ (កោះកេរ)
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទប្រាំស្ថិតនៅទិសខាងត្បូងបំផុតនៃរាជធានី ដែល អ្នកស្រុកជឿថាប្រាង្គទាំងអស់មានចំនួនទៅដល់ប្រាំ តែតាមការពិតទៅតួប្រាង្គមានតែ៣ទេ រួមនិងហោត្រៃពីរគឺនៅខាងត្បូងឆៀងខាងកើត និងខាងជើងឆៀងខាងកើត។ ប្រាសាទសាងសង់អំពីឥដ្ឋនិងថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាសាទប្រាំខាងលើនេះ...
ប្រាសាទបាភួន, ប្រាសាទត្រីភូវនចូនាមណីហេមាទ្រិ
ប្រាសាទនេះកសាងឡើង ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនានិកាយព្រះសិវៈ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទឧទ័យទិត្យាវរ្ម័នទី២ ឆ្នាំ១០៦០។ ប្រាសាទនេះមានចម្លាក់ខុសពីប្រាសាទផ្សេងៗទៀត គឺឆ្លាក់នៅលើថ្មតូចៗ ស្រដៀងនឹងឥដ្ឋ។ ចម្លាក់នេះនៅសេសសល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ បាភួនជាប្រាសាទភ្នំមានរាងដូចសាជីមានប្រាំថ្នាក់សំណង់ធ្វើពីថ្មភក់ថ្មបាយក្រៀម...
ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាមន្ទីរពេទ្យ ដែលរួមមានហោបន់ស្រន់មួយលំអដោយថ្មភក់និងហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមស្ថិតនៅទិសអាគ្នេយ៍ កំពែងថ្មបាយក្រៀមព័ទ្ធជុំវិញនិងមានស្រះមួយនៅទិសឦសាន។ អ្នកស្រុកបានផ្សារភ្ជាប់ឈ្មោះប្រាសាទទៅនឹងរឿងព្រេងនៃអ្នកមានបុណ្យឈ្មោះពញាក្រែក ដែល...
ប្រាសាទត្នោតជុំខាងលិច
គុកលិច សង់ឡើងអំពីឥដ្ឋ មានរាងបួនជ្រុងស្មើ បែរមុខទៅទិសខាងជើង និងមានស្លាកស្នាមគូទឹកនៅទិសឦសាន។ ជាទូទៅប្រាសាទដែលបែរមុខទៅទិសខាងជើងមានមិនសូវច្រើនប៉ុន្មានទេ តែគេធ្លាប់ឃើញមាននៅភ្នំដា សំបូរព្រៃគុក។ល។ ប្រាសាទនេះ សាងសង់ឡើងជាប្រាសាទទោលមានបួនថ្នាក់ ប៉ុន្តែតាមថ្នាក់នីមួយៗមិនសូវមានចម្លាក់អ្វីនៅលើជញ្ជាំងដូចគុកជើងទេ...
ប្រាសាទភ្នំកងវ៉ា
ភ្នំកងវ៉ាមានប្រាសាទបុរាណបែកបាក់ក្នុងទីអារាម ដែលជាតំបន់ទេសចរណ៍កម្សាន្តរបស់អ្នកស្រុកផងដែរ។ ទីនេះមានឈ្មោះដើមថា រាជគុហារ ជាប្រាសាទដែលមានល្អាងភ្នំជាទីសក្ការៈ ប្រកបដោយប្រហោងខ្យល់មួយនៅពីលើ។ ប្រាសាទព្រហ្មញ្ញសាសនាមួយនេះ សង់ឡើងក្នុងកំឡុងចុងស.វ.ទី១០ និងសវ.ទី១១ ដោយមានរៀបឥដ្ឋនិងថ្មបាយក្រៀមអមសងខាងជាផ្លូវចូល។ ចំណុ...
ប្រាសាទត្រាំព្រាល, ប្រាសាទចេញ
ប្រាសាទប្រហែលជាសង់ឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទព័ទ្ធជុំវិញដោយកំពែងពីរជាន់ដែលក្នុងកំពែងទីមួយមាន ប្រាង្គបីរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ សង់លើខឿន ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមលំអដោយថ្មភក់។ ប្រាង្គទាំងនេះបែរមុខទៅកើតតាមស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់និងលំអដោយ ទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងផ្សេងទៀត។ ប្រាង្គកណ្ដាលមានយ៉មួយធ្វើពីឥដ្ឋ។ កំពែងទីមួ...
ប្រាសាទអូរឈើទាលធំ, ប្រាសាទចាម
ប្រាសាទនេះកសាងក្នុងរជ្ជកាល ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទមានប្រាង្គកណ្ដាលរាងកាកបាទធ្វើពីថ្មភក់ ស្ថិតនៅតាមទិសនិរតី-ឦសាន។ ប្រាង្គនេះមានទ្វារគ្រប់ទាំងបួនទិសដោយភ្ជាប់តាមយ៉មួយ។ ប្រាសាទមានហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម បែរមុខទៅលិចតាមយ៉មួយនិងបង្អួចនៅសងខាង។ ប្រាសាទព័ទ្ធដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀមមានខ្លោ...
ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាវ
ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាវកសាងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២ និងព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ យោងតាមចម្លាក់មានរចនាបថពីរផ្សេងគ្នា គឺនៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២និងចុងទី១២។ ប្រាសាទបូជាដល់សាសនាហិណ្ឌូនិងព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន មានរចនាបថអង្គរវត្តនិងបាយ័ន។ ប្រាសាទនៅថែរក្សារាងបានល្អ ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម មានទ្វារពិតពីខាងកើត នឹងទ្វារបញ្ឆ...
ប្រាសាទចម្រៀង, ប្រាសាទព្រៃកម្រៀង
ប្រាសាទនេះប្រហែលជាសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទិ១២ឬដើមសតវត្សរ៍ទី១៣។ ប្រាសាទសង់លើទីទួលសង់អំពីថ្មបាយក្រៀមកម្ពស់ប្រមាណជា១០ម៉ែត្រនិងមានរាងការ៉េទំហំជ្រុង៦ម៉ែត្រ។ ប្រាសាទនេះសាងមិនទាន់រួចរាល់ទេ។ គេអាចឃើញចម្លាក់តោដែលអ្នកស្រុកបានតាំងនៅមុខតូបអ្នកតា។ ចំណែកក្នុងតួប្រាសាទមានការជីកកកាយកណ្ដាលរកកំណប់។ ប្រាសាទនៅវាលស្រែខាងក្រោយភ...
ប្រាសាទដូនមា, ប្រាសាទព្រះពិធូរ (V)
ប្រាសាទត្រូវបានសាងសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ដែលគោរពសាសនាហិណ្ឌូក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះសង់ពីថ្មភក់ មានទ្វារចូលពីគ្រប់បួនទិស មានរោងទ្រវែងតភ្ជាប់ពីទិសខាងកើត សង់លើខឿនបីជាន់។ រោងទ្រវែងនេះប្រហែលជាត្រូវបានសាងសង់បន្ថែមនៅពេលក្រោយ។ នៅខាងលិចប្រាសាទ មានជារានហាលមួយបែរទៅខាងលិច។ ប្រាសាទនេះមានសិលាចា...
ប្រាសាទបន្ទាយសំរ៉ែ
ប្រាសាទកសាងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២ មានរចនាបថអង្គរវត្ត ឧទិ្ទសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនានិកាយព្រះនារាយណ៍។ ពាក្យបន្ទាយសំរ៉ែនេះគឺ បន្ទាយជាទីមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ ចំណែក សំរ៉ែគឺជនជាតិភាគតិចមួយពួកនៅក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ ដូច្នេះឈ្មោះដែលហៅថាបន្ទាយសំរ៉ែនេះគឺប្រហែលជាទាក់ទងទៅនឹងទីតាំងដែលមានកំពែងខ្ពស់ជុំវិញ ហើយដែលមានស្...
ស្រះស្រង់
ស្រះនេះកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១២ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ ស្រះមានទំហំប្រវែង ៧៨០x៣៨០ ម៉ែត្រ ដែលមានកំពង់ទឹកដ៏ស្រស់ស្អាត។ ស្រះនេះតែងមានទឹកជាប់ជានិច្ច និងមានទេសភាពស្រស់បំព្រងព័ទ្ធជុំវិញ តែមិនមានប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកចូលនោះទេ។ ស្រះនេះពឹងទៅលើទឹកភ្លៀង និងទឹកក្រោមដីដែលជ្រាបចូលពីបារាយណ៍ខាងកើត។ មាត់ស្រះសាងសង់ឡ...
ប្រាសាទដុល
នៅតាមចង្កេះភ្នំដា មានរូងភ្នំសិប្បនិមិត្ត ដែលគេចោះថ្មសម្រាប់តម្កល់ទេវរូបចំនួនប្រាំរូង។ ប្រាសាទដុលស្ថិតនៅជើងភ្នំ នៃវត្តខាងកើតភ្នំចំនួន២ តាមផ្លូវឡើងភ្នំពីជ្រុងខាងជើង ២ និងមួយទៀត នៅជិតជណ្ដើរខាងលិច។ ប្រាសាទបែបនេះកសាងឡើងមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងរចនាបទនៅប្រទេសឥណ្ឌា។ ក្នុងរូងមានតម្កល់សិវលិង្គ និងយោនីនាង...
ប្រាសាទវត្តចេតិយ (សៀមរាប)
ប្រាសាទប្រហែលជាសាងសង់នៅសតវត្សរ៍ទី៩។ ប្រាសាទនេះបានត្រូវសង់ជាចេតិយមួយគ្របពីខាងលើដោយទីនេះជាវត្ត។ តួប្រាសាទដើមមានប្រាង្គមួយរាងការ៉េ ធ្វើពីឥដ្ឋ ដែលជ្រុងនីមួយៗប្រវែង ៦ម៉ែត្រ បែរមុខទៅកើត មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់ និងមានសសរពេជ្ររាង៨ជ្រុង។ ផ្ដែរឆ្លាក់ជារូបព្រះ ឥន្ទ្រគង់លើដំរីឰរាវ័ណ ដែលប្រហែលជាស្ថិតក្នុងរចនាបថ...
ប្រាសាទបន្ទាយស្ទោង
ឈ្មោះ “បន្ទាយស្ទោង" នេះ អ្នកស្រុកហៅសំដៅលើ ប្រាសាទផង និងសំដៅដល់ឈ្មោះទីតាំងស្ថាននាមជាភូមិនិងឃុំផង។ ប្រាសាទបន្ទាយស្ទោង សាងសង់ឡើងអំពីឥដ្ឋ មានរាងបួនជ្រុងស្មើ មានកំពែងឥដ្ឋព័ទ្ធជុំវិញ ហើយបែរមុខទៅទិសខាងកើត ពោល គឺបែរមុខឆ្ពោះទៅរកស្ទឹងស្ទោងដែលនៅក្បែរប្រាសាទតែម្ដង។ ប្រាសាទនេះ នៅសល់រូបរាងច្រើនគួរសម តែគួរឱ្យសោកស្...
ប្រាសាទស្រង់ព្រះ, ប្រាសាទ N22
ប្រាង្គដែលសំខាន់មួយទៀតដែលអ្នកផងស្គាល់ឈ្មោះថា “ប្រាសាទស្រង់ព្រះ” “ប្រាសាទស្រែងត្រាច” ឬជួនហៅថាប្រាសាទសុំទឹកភ្លៀង N២២ សាងឡើងអំពីឥដ្ឋបែរមុខទៅទិសខាងកើត។ ប្រាសាទនេះជាទីតាំងដែលគេធ្លាប់រកឃើញបដិមាព្រះព្រហ្មតម្កល់នៅខាងក្នុងប្រាសាទ ហើយនៅរក្សារូបរាងដើមបានល្អច្រើន ដូចជា ផ្តែរ និងសសរពេជ្រជាដើម។ ទ្វារលម្អជារំយោលឬក...
ប្រាសាទសំឡាញ
ប្រាសាទសង់នៅសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទមានប្រាង្គបីធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមរត់ដូរដើង-ត្បូង សង់លើខឿនថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាង្គទាំងនេះបែរមុខទៅកើត និងលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងខាងលិច។
ប្រាសាទភ្នំបូក
ប្រាសាទសង់ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១(៨៨៩ -៨៩៩) ក្នុងរចនាបថប្រាសាទបាខែង មានបារមីពីអាទិទេព ត្រីមូតិ(ព្រះព្រហ្ម ព្រះវិស្ណុ និងព្រះសិវៈ) ការពារប្រជានុរាស្ត្រគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងជាសញ្ញាឯកភាពជាតិយ៉ាងរឹងមាំ។ ប្រាសាទភ្នំបូកមានទីតាំងនៅលើភ្នំបូក ដែលជាភ្នំមួយក្នុងចំណោមភ្នំទាំង៣នៃយោសធរបុរៈ រួមជាមួយនិងភ្ន...
ស្រះអណ្ដូងព្រេង
អណ្ដូងប្រេងគឺជាឈ្មោះស្រះ ដែលលក្ខណៈដូចស្រះយើងធម្មតាដែរដូច្នេះដែរ គឺមាត់លើប្រមាណ ៥០ម៉ែត្រx២០ម៉ែត្រ ជំរៅជ្រៅប្រមាណ ១០ម៉ែត្រ មានខឿនថ្មបាយក្រៀមរៀបជុំវិញ ខ្ពស់ផុតពីផ្ទៃទឹក។ ជម្រៅស្រះប្រមាណ៧-៨ ម៉ែត្រ។ ស្រះនេះមានទឹកថ្លាឈ្វេង នៅក្រោមម្លប់ឈើត្រឈឹងត្រឈៃ ដែលបច្ចុប្បន្នជាទីសំចតរបស់អ្នកដំណើរកាត់តាមទីនេះ។
ប្រាសាទតារស់, ប្រាសាទស៊ូម៉ាប់
ប្រាសាទនេះកសាងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២ នាចុងសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទមានប្រាង្គបី សង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់។ ប្រាសាទមានកំពែងឥដ្ឋដែលរលំអស់ប្រកបដោយខ្លោងទ្វារនៅទិសខាងកើត ព្រទាំងមានហោត្រៃមួយផងដែរ។ នៅទីនេះគេរកឃើញសិលាចារឹកជាច្រើន។
ពើងមហាឥសី
តាមន័យនៃពាក្យគឺជាកន្លែងសម្រាប់ឥសី តាបស ធ្វើសមាធិ តាំងសីល។ បើយោងតាមការស្រាវជ្រាវនាពេលបច្ចុប្បន្ន នៅទីតាំងមានបន្សល់ទុកនូវរូបចម្លាក់បែបព្រហ្មញ្ញសាសនា ឆ្លាក់លើថ្មភ្នំធម្មជាតិនិងនៅតាមមាត់ទឹកស្រះខាងមុខរូងថ្ម។ ចម្លាក់ទាំងនេះជាស្នាដៃសិល្បៈចន្លោះសតវត្សរ៍ទី៩ដល់ទី១១ ដែលមានដូចជា រូបព្រះវិស្ណុគង់លើនាគអនន្តៈ ព្រះ...