ប្រាសាទតាអឹម
ស្ថិតជារណបប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារជ្រុងខាងកើតខាងក្នុង។ សេចក្ដីលំអិតសូមអានក្នុងប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ។
ប្រាសាទព្រះវិហារ, ប្រាសាទស្រីសិខរីស្វារៈ
ប្រាសាទនេះសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១១ ដើម្បីបូជាព្រះសិវៈ ក្នុងរជ្ជកាលស្ដេចជាច្រើនអង្គរួមមាន ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ និងសូរ្យវរ្ម័នទី១ រហូតដល់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទព្រះវិហារ គឺជាប្រាសាទខ្មែរនៅលើពយតាឌី នៅជាប់ច្រាំងថ្មកម្ពស់៦២៥ ម៉ែត្រនៃភ្នំដងរែក។ ប្រាសាទមានទីតាំងដ៏អស្ចារ្យបំផុតក្នុងចំណោមប្រាសាទដែលបានសាងសង...
ប្រាសាទដើមចាន់, ប្រាសាទN15
នៅមានប្រាង្គផ្សេងទៀតដែលស្ថិតនៅខាងក្រៅកំពែងថ្មបាយក្រៀម តែស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណនៃគូទឹករបស់ក្រុមប្រាសាទសំបូរ រួមមាន ប្រាង្គ N១៥, N១៦, N១៧, N១៨ និង N២២។ ប្រាង្គ N១៥ និង N១៦ ស្ទួនជាប្រាង្គបីសង់តម្រៀបគ្នា។ ប៉ុន្តែនៅសល់រូបរាងតែប្រាង្គកណ្ដាល ឈ្មោះថា បា្រសាទដើមចាន់ ឯប្រាង្គពីរទៀតនៅសងខាងមានទំហំតូច ហើយសព្វថ្ងៃបាក...
ប្រាសាទព្រៃដើមស្រុក
ប្រាសាទមានឈ្មោះផ្សេងទៀតដូចជា ប្រាសាទព្រៃជើងស្រុក, ព្រៃចុងស្រុក, ព្រះធាតុរាជមន្ទីរផងដែរ។ ឈ្មោះទាំងនេះប្រហែលជាល្អៀងដោយការកត់សូររបស់បារាំងរវាងពាក្យ «ជើង» និង «ចុង» តែអ្នកស្រុកនិយមហៅថា ដើមស្រុក គឺមានន័យប្រហែលនឹង ជើងស្រុក គឺព្រៃចាប់ផ្ដើមពីទីនេះទៅ។ ប្រាសាទឥដ្ឋនាសម័យពាក់កណ្តាលសវ.ទី៧ និងទី៨ និងក្រោយមកនាសម័យ...
ប្រាសាទបន្ទាយក្ដី
ការស្រាវជ្រាវរបស់សាកលវិទ្យាល័យសូហ្វីយ៉ាបានបញ្ជាក់ថាប្រាសាទបានសាងសង់ត្រួតលើប្រាសាទដែលមានអាយុចាស់ជាងតាំងពីសម័យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងប្រាសាទតាព្រហ្ម ប៉ុន្តែមានទំហំតូចជាងនិងមិនសូវស្មុគស្មាញ។ មិនមានការបញ្ជាក់ពីតួនាទីរបស់ប្រាសាទនេះនោះទេ ប៉ុន្តែប្រាសាទបន្ទាយក្ដីត្រូវបានស្គាល់...
ប្រាសាទត្រពាំងអំពិល (ក្រសាំង)
ប្រភេទសាលាសំណាក់មួយក្នុងចំណោមសាលាសំណាក់ជាច្រើនដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដាយយផ្លូវបុរាណ អង្គរធំទៅភិម័យ។ ជាប្រាសាទថ្មបាយក្រៀមនិងមានថ្មភក់ជាលំអតាមទ្វារ ដែលសង់ក្នុងសម័យអង្គរសតវត្សរ៍ ទី១២ដើមទី១៣។ ប្រាសាទមានសភាពជារោងវែងដែលបានបាក់រលំដំបូលខាងកើតអស់ទៅហើយ នៅសល់កំពូលផ្កាឈូកខ្លះ ហើយមានទំហំប្រមាណជា ៦x១២ ម៉ែត្រ។ ប្រាសាទមាន...
ប្រាសាទលិង្គ២, ប្រាសាទបល្ល័ង្គខាងជើង
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោលរាងបួនជ្រុងស្មើ ធ្វើពីថ្មភក់បែរមុខទៅទិសនិរតីទន្ទឹមគ្នានឹងប្រាសាទលិង្គ១។ នៅចំកណ្ដាលក៏មានតម្កល់សិវលិង្គដ៏ធំមួយដែរប៉ុន្តែមានបែកប្រេះដោយកន្លែង។
ប្រាសាទក្រហម (ព្រីងធំ)
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទស្ថិតនៅកណ្ដាលព្រៃជិតមាត់ស្ទឹងឈូកឆ្លងទៅកាន់ភូមិក្រឡាពាស។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោលស្ថិតក្នុងសភាពល្អគួរសមហើយមានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងបីផ្សេងទៀត។ សសរពេជ្រ៨ជ្រុងទ្រផ្ដែរមួយ ឆ្លាក់រូបព្រះឥន្ទ្រគង់លើដំរីឰរាវ័ណ។
ប្រាសាទថ្នល់ដាច់, ប្រាសាទទំនប់អន្លង់ក្រវិល
ជាប្រាសាទកសាងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ មានរចនាបថកោះកេរ ឧទ្ទិសថ្វាយដល់សាសនាហិណ្ឌូត្រីមូត៌។ វាមានប្រាង្គបីសង់តម្រៀបគ្នាពីជើងទៅត្បូង ភ្ជាប់ពីមួយទៅមួយដោយបន្ទប់ រចនាលំអដោយបង្អួចបញ្ឆោតតូចៗ។ នៅឯខាងមុខខាងស្តាំ មានហោត្រៃមួយរចនាអំពីឥដ្ឋដុតយ៉ាងល្អប្រពៃបែរមុខទៅលិច មានទ្វារបញ្ឆោតនៅខាងកើតនិងមានបង្អួចមាន ចំរឹងនៅខាងជើង។ កំពែង...
ប្រាសាទអំបែងនំ
ប្រាសាទអំបែងនំ ស្ថិតក្នុងទីតាំងសម្បូណ៌ដោយប្រាសាទបុរាណជាច្រើនកន្លែងគ្រាន់តែប្រាសាទភាគច្រើនបានបែកបាក់អស់។ អ្នកស្រុកប្រាប់ថាឈ្មោះនេះមាននិទានដូចរឿង សេដ្ឋីខ្វះអំបែង គឺរឿងព្រេង «ដឹងសងដឹង អំបែងសងអំបែង» ដែរ។ ចំណែកអ្នកភូមិខ្លះរស់នៅក្បែរៗប្រាសាទរៀបរាប់ថា “កាលពីមុនមកគេនៅប្រាសាទនេះ គេអាចមកខ្ចីឆ្នាំងចានយកទៅធ្វើប...
ប្រាសាទភ្នំត្រប់
ប្រាសាទភ្នំត្រប់ សង់ឡើងរវាងសតវត្សទី១០ លើកំពូលភ្នំកម្ពស់ ២៥ម៉ែត្រ។ គឺជាក្រុមប្រាសាទដែលមានតួប្រាង្គបី ធ្វើអំពីឥដ្ឋតម្រៀបគ្នាជាជួរនៅលើខឿនថ្មបាយក្រៀមមួយដ៏រឹងមាំ។ រីឯផ្តែរ សសរពេជ្រ ប្រអប់ឬ ស៊ុមទ្វារ នៃតួប្រាង្គទាំងនោះលំអដោយក្បាច់ក្បូរគួរឲ្យគយគន់។ នៅផ្នែកខាងត្បូងបំផុត គេឃើញមានសំណល់គ្រឹះប្រាសាទមួយទៀត ដែលរល...
ប្រាសាទស្រង់ព្រះ, ប្រាសាទ N22
ប្រាង្គដែលសំខាន់មួយទៀតដែលអ្នកផងស្គាល់ឈ្មោះថា “ប្រាសាទស្រង់ព្រះ” “ប្រាសាទស្រែងត្រាច” ឬជួនហៅថាប្រាសាទសុំទឹកភ្លៀង N២២ សាងឡើងអំពីឥដ្ឋបែរមុខទៅទិសខាងកើត។ ប្រាសាទនេះជាទីតាំងដែលគេធ្លាប់រកឃើញបដិមាព្រះព្រហ្មតម្កល់នៅខាងក្នុងប្រាសាទ ហើយនៅរក្សារូបរាងដើមបានល្អច្រើន ដូចជា ផ្តែរ និងសសរពេជ្រជាដើម។ ទ្វារលម្អជារំយោលឬក...
ប្រាសាទវត្តប្រាសាទរង្សី
ប្រាសាទប្រហែលជាកសាងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១០ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី៣។ ប្រាសាទបាក់បែកស្ថិតក្នុងទីវត្តប្រាសាទរង្សី ដែលជាឈ្មោះប្រាសាទនេះតែម្ដង។ ប្រាសាទសង់ពីឥដ្ឋនេះមានប្រាង្គតែមួយ មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់ ទ្វារចូលពីខាងកើត។ ទ្វារបញ្ឆោតបីមាននៅតាមទិសដទៃ ឯមេទ្វារទាំងសងខាងមានសិលាចារឹក ប្រមាណ៥០ បន្ទាត់។ ទីនេះ...
ប្រាសាទប្រាំ (កោះកេរ)
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទប្រាំស្ថិតនៅទិសខាងត្បូងបំផុតនៃរាជធានី ដែល អ្នកស្រុកជឿថាប្រាង្គទាំងអស់មានចំនួនទៅដល់ប្រាំ តែតាមការពិតទៅតួប្រាង្គមានតែ៣ទេ រួមនិងហោត្រៃពីរគឺនៅខាងត្បូងឆៀងខាងកើត និងខាងជើងឆៀងខាងកើត។ ប្រាសាទសាងសង់អំពីឥដ្ឋនិងថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាសាទប្រាំខាងលើនេះ...
ប្រាសាទស្នឹងខាងលិច
ប្រាសាទមួយទៀតដែលស្ថិតនៅពីមុខវត្តជិតផ្លូវជាតិឈ្មោះថា ប្រាសាទស្នឹងខាងលិចឬប្រាសាទយាយទែន។ ប្រាសាទមានរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើអំពីថ្មភក់ បែរមុខទៅកើតដោយមានយ៉ខាងមុខនិងមានទ្វារបញ្ឆោត៣និងយ៉នៅមុខផ្សេងៗទៀត។ ផ្ដែរទ្វារមានឆ្លាក់ក្បាច់លំអលើកលែងតែទ្វារខាងជើង។ ផ្តែរខាងកើតមានចម្លាក់រឿងកូរសមុទ្រទឹកដោះ ផ្តែរទ្វារខាងលិចមានចម...
ប្រាសាទព្រះធាតុពណ្ណរាយ
គោកព្រះធាតុពណ្ណរាយ ជាប្រាសាទធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមបួនជ្រុងស្មើ សង់លើខឿនថ្មបាយក្រៀម បែរមុខទៅលិចជាមួយយ៉ខាងមុខ។ មានត្រពាំង ២ នៅអមសងខាងផ្លូវចូលពីខាងលិច។ ផ្លូវនេះឆ្ពោះទៅត្រពាំងមួយទៀត មានចម្ងាយ ៣០០ ម. ខាងលិចប្រាសាទ។ ប្រាសាទនេះមានភាពទ្រុឌទ្រោមយ៉ាងខ្លាំង ហើយស្ថិតនៅកណ្ដាលចម្ការដំឡូងមី និងគ្របដណ្ដប់ដោយវល្លិដោយមិនម...
ប្រាសាទថ្មដាប់
ប្រាសាទថ្មដាប់ មានរចនាបថគូលែន សាងសង់ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នាដើមសតវត្សរ៍ទី៩ ឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយបែរមុខទៅទិសខាងកើត មានកំពែងឥដ្ឋព័ទ្ធជុំវិញដែលបែកបាក់អស់។ ប្រាសាទនេះជាស្ថាបត្យកម្មដ៏ល្អវិចិត្រមួយមានភាពលេចធ្លោជាងប្រាសាទផ្សេងៗលើភ្នំគូលែន។ ផ្តែរនិងសសរពេជ្...
ប្រាសាទផូង
ប្រាសាទនេះប្រហែលជាសង់ឡើងប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីបែរមុខទៅកើត ដែលពីរធ្វើពីឥដ្ឋ និងមួយទៀតធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម។ ក្នុងចំណោមប្រាង្គទាំងនេះមានតែប្រាង្គថ្មបាយក្រៀមដែលនៅមានរូបរាង ចំណែកប្រាង្គពីរទៀតដែលធ្វើពីឥដ្ឋបានបាក់រលំអស់ បន្សល់ទុកសិលាចារឹកមួយផ្ទាំងមានពីរបន្ទាត់។
ប្រាសាទអង្គ្រង
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាមន្ទីរពេទ្យ ដែលរួមមានហោបន់ស្រន់មួយសង់ពីថ្មបាយក្រៀមលំអដោយថ្មភក់និងហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមស្ថិតនៅទិសអាគ្នេយ៍ កំពែងថ្មបាយក្រៀមព័ទ្ធជុំវិញនិងមានស្រះមួយនៅទិសឦសាន។
ប្រាសាទបន្ទាយព្រាវ
សំណង់ប្រាសាទដ៏ធំមួយនេះបង្ហាញពីទ្រង់ទ្រាយប្រាសាទមានប្រាង្គបី ដែលសព្វថ្ងៃត្រូវបាក់បែកស្ទើរតែទាំងស្រុង។ ប្រាសាទនេះមានចំណារអក្សរចារឹកជាច្រើនផ្ទាំងដែលសាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេសបានជំរឿនលេខ K.220, 221, 222។ យោងតាមសិលាចារឹកប្រាសាទនេះសាងឡើងក្នុងអំឡុងស.វ.ទី១១ ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា ខាងសិវនិកាយ ហើយមានឈ្មោះដើម ថ...
ប្រាសាទកូនគោ (គូលែន)
ប្រាសាទប្រហែលជាសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩ដើមសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គទោលរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីថ្មភក់មានយ៉នៅជ្រុងបីផ្សេងទៀត។ នៅចំកណ្ដាលប្រាង្គ មានធ្លាធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមនិងសសរធ្វើពីថ្មភក់។ ហោត្រៃបែកបាក់មួយធ្វើពីឥដ្ឋបែរមុខទៅលិច អមដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀម មានច្រកទ្វារមួយស្ថិតនៅជ្រុងអាគ្នេយ៍។ ប្រាសាទមានគូទឹកម...