ប្រាសាទគុក (របុញ)
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គទោលសង់ពីថ្មបាយក្រៀមបែរមុខទៅកើត។ ប្រាសាទនេះមានស៊ុមទ្វារថ្មភក់មានស្រះមួយនៅទិសខាងកើត។
ប្រាសាទលាក់នាង (រុនតាឯក)
ប្រាសាទលាក់នាងកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនាលទ្ធិត្រីមូត៌។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីធ្វើពីឥដ្ឋសង់បែរមុខទៅកើតលើខឿនថ្មបាយក្រៀមមួយ។ ប្រាង្គកណ្តាលមានទំហំធំជាងគេមានទ្វារពីរបែរមុខទៅកើតនិងលិច មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់។ ប្រាង្គខាងជើង បែរមុខទៅកើតនិងមានទ្វារបញ្ឆោតត...
ប្រាសាទជ្រៃ (បឹងមាលា), ប្រាសាទត្រពាំងជ្រៃ
ថ្វីត្បិតជាមិនទាន់មានការអះអាងច្បាស់លាស់ ប៉ុន្តែមានមតិជាច្រើនសន្និដ្ឋានថា ប្រាសាទនេះជាអតីតមន្ទីរពេទ្យមួយក្នុងសម័យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១២។ ប្រាសាទជ្រៃ កំពុងតែរងនូវភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង និងផ្នែកខ្លះនៃប្រាសាទក៏ត្រូវរបេះធ្លាក់ផ្ទាំងថ្មគរលើគ្នា សឹងតែបាត់បង់អស់ទ្រង់ទ្រាយដើមផងដែរ ខណៈប្រាសា...
ប្រាសាទត្រពាំងចំបក់
ប្រាសាទសង់នៅសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គកណ្ដាលរាងកាកបាទធ្វើពីថ្មភក់ និងសង់លើខឿនខ្ពស់មួយ។ ប្រាង្គនេះបែរមុខទៅ កើតជាមួយយ៉មួយធ្វើពីថ្មភក់ និងលំអដោយបង្អួចតូចៗ។ ប្រាសាទមានហោត្រៃពីរដែលមួយធ្វើពីថ្មភក់ស្ថិតនៅជ្រុងអាគ្នេយ៍ និងមួយទៀតធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម ស្ថិតនៅជ្រុងឦសាន។ ប្រាសាទព័ទ្ធដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀម មានខ...
ប្រាសាទឃ្លាំងខាងត្បូង
ប្រាសាទកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០ដើមសតវត្សរ៍ទី១១ ឧទ្ទិសដល់សាសនាហិណ្ឌូក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ មានរចនាបថឃ្លាំង។ ប្រាសាទឃ្លាំងខាងត្បូងមិនត្រូវបានបញ្ចប់ការកសាងឡើយ។ ប្រាសាទឃ្លាំងមិនត្រូវបានចាប់អារម្មណ៍រហូតដល់មានការរកឃើញសិលាចារឹកនៅទីនោះ។ រូបភាពមើលពីចម្ងាយគឺឃើញនៅក្នុងចំណោមប្រាសាទសួរព្រ័ត្រ ដែលថតរូបបានស្...
ប្រាសាទចម្រៀង, ប្រាសាទព្រៃកម្រៀង
ប្រាសាទនេះប្រហែលជាសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទិ១២ឬដើមសតវត្សរ៍ទី១៣។ ប្រាសាទសង់លើទីទួលសង់អំពីថ្មបាយក្រៀមកម្ពស់ប្រមាណជា១០ម៉ែត្រនិងមានរាងការ៉េទំហំជ្រុង៦ម៉ែត្រ។ ប្រាសាទនេះសាងមិនទាន់រួចរាល់ទេ។ គេអាចឃើញចម្លាក់តោដែលអ្នកស្រុកបានតាំងនៅមុខតូបអ្នកតា។ ចំណែកក្នុងតួប្រាសាទមានការជីកកកាយកណ្ដាលរកកំណប់។ ប្រាសាទនៅវាលស្រែខាងក្រោយភ...
ប្រាសាទភ្នំអដ្ឋរស
នៅលើកំពូលមួយនៃភ្នំឧដុង្គ មានប្រាសាទបុរាណមួយ ដែលខ្លោងទ្វារប្រាសាទត្រូវបានប្រើជាចំណែក មួយនៃព្រះវិហារអដ្ឋរស្ស គឺជាវិហារមួយបែរមុខឆ្ពោះទៅទិសខាងជើងទៅវិញ។ ខ្លោងទ្វារនេះ មាននៅសល់ផ្ដែរនិងសសរពេជ្រ ដែលគបានជួសជុលឡើងវិញ ជាច្រើនដង។ នៅក្នុងព្រះវិហារនេះ មានព្រះពុទ្ធបដិមាកម្ពស់ ១៨ ហត្ថ។ បច្ចុប្បន្នព្រះវិហារនេះ នៅសល់...
ប្រាសាទបាភួន, ប្រាសាទត្រីភូវនចូនាមណីហេមាទ្រិ
ប្រាសាទនេះកសាងឡើង ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនានិកាយព្រះសិវៈ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទឧទ័យទិត្យាវរ្ម័នទី២ ឆ្នាំ១០៦០។ ប្រាសាទនេះមានចម្លាក់ខុសពីប្រាសាទផ្សេងៗទៀត គឺឆ្លាក់នៅលើថ្មតូចៗ ស្រដៀងនឹងឥដ្ឋ។ ចម្លាក់នេះនៅសេសសល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ បាភួនជាប្រាសាទភ្នំមានរាងដូចសាជីមានប្រាំថ្នាក់សំណង់ធ្វើពីថ្មភក់ថ្មបាយក្រៀម...
ប្រាសាទព្រះធាតុបាស្រី
ប្រាសាទវត្តព្រះធាតុថ្មដា ជាបុរាណដ្ឋានចាស់មួយ ដែលនៅទីនោះ រួមមានប្រាសាទព្រះធាតុមួយ និង មានស្រះធំមួយ ដែលមានទទឹង ១៨០ម និង បណ្ដោយ ៩៥០ម មានទឹកថ្លាឆ្វេង ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា " ទន្លេស្ងួត "។ ប្រាសាទមានកំពែងពីរជាន់មានប្រាង្គមួយរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ មានយ៉មួយ និងហោបន្ទាត់ទ្រូង បែរមុខទៅឦសានសង់លើលានមួយ។ ហោត្រៃពីរ...
ប្រាសាទភ្នំស្ដេចស៊ីដោះ
ស្ថិតលើភ្នំកម្ពស់ប្រមាណ ៩០ម. ប្រាសាទបែកបាក់មួយនេះកប់ក្នុងដីដែលបង្កឡើងពីការបាក់រលំនៃប្រាសាទជុំវិញជម្រៅប្រមាណជាង ២ម.។ ប្រាសាទដែលសល់តែជញ្ជាំងនេះ មានទំហំ ៨ x ១១ ម. កម្ពស់ប្រមាណ ១៥ ម. (ប៉ាន់ស្មានទាំងចំណែកដែលកប់ក្នុងដី)។ ទីនេះមានក្រុមប្រាសាទ យ៉ាងហោចណាស់២ នៅលើកំពូលភ្នំនេះ ព្រោះគេអាចឃើញសំណល់ គ្រឹះប្រាសាទមួយ...
ប្រាសាទក្រហម (កោះកេរ)
ប្រាសាទនេះដើរតួជាខ្លោងទ្វារចូលនៃប្រាសាទប្រាង្គកោះកេរ ដែលនេះក៏ជាស្នាព្រះហស្ថរបស់ព្រះជ័យវរ្ម័នទី៤ នាពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១០ដែរ។ ប្រាសាទក្រហម គឺជាប្រាសាទសាងសង់ពីឥដ្ឋដែលមានទំហំធំ និងខ្ពស់ជាងគេក្នុងរមណីយដ្ឋានប្រាសាទកោះកេរ។ គេយល់ថាប្រាសាទនេះជាប្រាសាទចាស់ជាងគេក្នុងក្រុមប្រាសាទប្រាង្គ ដែលកាលពីមុនប្រាសាទនេះមា...
ប្រាសាទទំនប់ដាច់
ប្រាសាទស្ថាបនាពីឥដ្ឋ មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់ ជាប្រាង្គទោលទំហំ ៤x៤ម៉ែត្រ។ តាមរយៈរចនាបថនៃប្រាសាទ គេអាចសន្និដ្ឋានថា ប្រាសាទសង់នៅចុងសតវត្សន៍ទី១០ ដើមទី១១។ តួប្រាសាទត្រូវគេលប់ដីកប់ ធ្វើឲ្យប្រាសាទ មានកម្ពស់ទាប។ ការលើកដីលប់បែបនេះ ប្រហែលធ្វើនៅសម័យក្រោយ ដើម្បីលើកទីធ្លាឲ្យខ្ពស់និងធំទូលាយ ក្នុងគោលបំណងប្រើប្រាស...
ប្រាសាទគោកពង្រ
ប្រាសាទប្រហែលត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០ឈានចូល១១ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥។ ប្រាសាទប្រាង្គបីធ្វើពីឥដ្ឋបែរមុខទៅកើតរត់ជួរជើង-ត្បូងសង់លើលានមួយរាងចតុកោណកែងស្មើ ទំហំ ២០x២០ម៉ែត្រ។ មុខបីផ្សេងទៀតលម្អជាទ្វារបញ្ឆោតធ្វើពីឥដ្ឋ។ ប្រាង្គកណ្ដាលមានមេទ្វារចារសិលាចារឹកលេខ K.៧៨១។ ប្រាង្គខាងជើងបានរលំបាក់អស...
ប្រាសាទសែនត្មុល
ប្រាសាទភ្នំជីសូរបែរមុខទៅទិសខាងកើត ដែលមានជណ្តើរចោតមួយចុះទៅក្រោមមាន ៣៩៦កាំ កសាងពីថ្មបាយក្រៀម ដែលប្រៀបបានទៅជណ្តើរនៅប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ពេលចុះដល់ក្រោមមាន កូនប្រាសាទតូចមួយជាគោបុរៈ ឈ្មោះប្រាសាទសែនធ្មុល។ ភាសាខ្មែរបុរាណ ធ្មុល គឺ សត្វគោ មានន័យថា ជាទីតម្កល់គោ។ គោនេះគឺជាគោនន្ទិន ជាយានជំនិះរបស់ព្រះឥសូរនេះឯង។ ទីនេ...
ក្រុមប្រាសាទដូនមោង, ក្រុមប្រាសាទM75
ប្រាសាទដូនមោង មានទីតាំងស្ទើរតែចំចំណុចកណ្ដាលកំពែងខាងកើតរបស់ក្រុងឦសានបុរ ដែលជាច្រកចេញចូលរវាងក្រុមប្រាសាទសំខាន់ៗនិងក្រុងឆ្លងកាត់តាមអូរគ្រូកែ។ ប្រាសាទនេះជាគូគ្នាជាមួយប្រាសាទបាយដាដែលស្ថិតនៅពាក់កណ្ដាលកំពែងខាងលិចរបស់ក្រុង។ ប្រាសាទដូនមោងមានប្រាង្គសរុបចំនួន ៣ សង់តម្រៀបគ្នាលើអ័ក្សជើង-ត្បូង សាងអំពីឥដ្ឋ បែរមុខទ...
ប្រាសាទក្ទម្ភ
ប្រាសាទនេះកសាងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ នាសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅជាគូជិតប្រាសាទដំរី មានប្រាង្គទោលរាងបួងជ្រុងស្មើ ធ្វើអំពីថ្មបាយក្រៀម មានជណ្ដើរឡើងទាំងបួនទិស ទៅកាន់ទ្វារបញ្ឆោតលើកលែងតែជណ្ដើរខាងកើត មានទ្វារចូលក្នុងតួប្រាង្គតែម្ដង គឺប្រាសាទនេះបែរមុខទៅទិសខាងកើត។ ស៊ុមទ្វារអំពីថ្មភក់និងលំអដោយស...
ប្រាសាទសង្កែសឹង្ហ
កាលបរិច្ឆេទនៃការកសាងនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១០ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១១ នៃគ.ស. ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់សាសនាហិណ្ឌូ។ ប្រាសាទមានប្រាង្គរហូតដល់ទៅបួន ដែលបីសាងពីឥដ្ឋតម្រៀបគ្នាខាងមុខ ចំណែកមួយទៀតនៅខាងក្រោយសាងពីថ្មភក់ថ្មបាយក្រៀមនិងឥដ្ឋ។ ប្រាសាទបីខាងមុខត្រូវបានគេស្ថាបនាពីឥដ្ឋហើយមានការឆ្លាក់ហោជាងយ៉ាងស្អាតគ្រប់ជ្រុង។ សរសរ...
ប្រាសាទទេពប្រណម
ប្រាសាទទេពប្រណមកសាងឡើងក្នុងរាជព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១។ ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី៩ដល់ទី១៣។ ប្រាសាទនេះកាលពីដើមជាវត្តព្រះពុទ្ធសាសនានៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩។ ទេពប្រណម ជាកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះ រូបនោះបាត់ទៅហើយ។ លើសពីនេះទៅទៀត មានអាស្រមស្ថ...
ត្រពាំងខ្នារ
តំបន់កោះកេរមានចម្លាក់នៅលើផ្ទាំងថ្មធម្មជាតិជុំវិញត្រពាំងខ្នារដែលមានប្រភពមួយចំនួនមានទឹកធម្មជាតិហូរកាត់ និងមួយចំនួនលិចទឹកក្នុងរដូវវស្សា។ ត្រពាំងខ្នារស្ថិតនៅជិតប្រាសាទខ្នារមានទំហំ ២២x១៨០ម៉ែត្រ។ ត្រពាំងខ្នារឬត្រពាំងអង្គខ្នារជាត្រពាំងដែលគេជីកនិងដាប់ថ្មភក់ចេញរៀបចំជាត្រពាំង។ ចម្លាក់លើថ្មធម្មជាតិ និងបល្ល័ង្ក...
ប្រាសាទថ្នល់ស្វាយ (ជាំក្សាន្ត)
ប្រាសាទនេះកសាងនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទនេះមានសំណង់ជាច្រើនរួមមាន ប្រាង្គបីសង់ពីឥដ្ឋ កំពែងពីរជាន់ដែលមានតែច្រកទ្វារបីបែរទៅជើង។ ប្រាង្គមួយរាងចតុកោណកែងធ្វើពីឥដ្ឋជាហោត្រៃ។ ក្រៅពីនេះនៅមានប្រាង្គមួយទៀតរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ បែរមុខទៅកើតលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងដទៃ និងប្រាង្គរណបមួយចំនួនទៀតបែកបាក់អស...
បារាយណ៍ទឺកថ្លា, បារាយណ៍ខាងលិច
បារាយណ៍ខាងលិច គឺជាបឹងដែលបង្កើតឡើងដោយមនុស្សធំជាងគេនៅតំបន់អង្គរ។ អ្នកទេសចរអាចជួលទូកជិះទៅកោះនៅកណ្ដាលបារាយណ៍ ដែលមានប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិចនៅទីនោះ។ ដោយសារតែប្រាសាទនៅកណ្ដាលបារាយណ៍នោះស្ថិតនៅក្នុងរចនាបទបាភួន បារាយណ៍នោះប្រហែលជាសាងសង់ឡើងនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រវត្តិវិទូមួយចំនួនគិតថា បារាយណ៍នេះជាកន្លែងចតទូករបស់ព្...