ប្រាសាទបាសែត
ប្រាសាទបាសែតត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយវរ័្មនទី១ ជាស្ថាបត្យកម្មសតវត្សទី១១។ ក្នុងបរិវេណប្រាសាទមានស្រះបុរាណមួយមានទំហំ ២០x ១២ម៉ែត្រនិងជម្រៅ១០ម៉ែត្រ មានជណ្ដើរជុំវិញធ្វើអំពីថ្មបាយក្រៀម ព្រមទាំងមានទឹកដក់ខួបប្រាំងខួបវស្សាថ្លាត្រជាក់ទៀតផង។ ថ្វីបើមានការគាស់កកាយក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមយកថ្មទៅទប់ទំនប់...
ប្រាសាទភ្នំថ្មពូក
ប្រាសាទនេះសង់ពីឥដ្ឋលើកំពូលកូនភ្នំត្រពាំងល្បើក មានកម្ពស់ប្រមាណ ៦៥ម.។ ជាប្រាសាទឥដ្ឋរាងបួនជ្រុងកសាងសម័យ មុនអង្គរ។ ប្រាសាទនេះខុសពីប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់ដែលច្រើនស្ថិតក្នុងល្អាងភ្នំហៅ ថាលិង្គស្វ័យម្ភូនោះ។ ប្រាសាទមានទំហំ ៦x៩ម. បាក់រលំដំបូលអស់ មានទ្វារបញ្ឆោតបី បែរទៅទិសខាងកើត។ អាយុកាលប្រាសាទនេះតំណាលគ្នានឹងប្រា...
ប្រាសាទត្រពាំងប្រាសាទខាងជើង
ប្រាសាទត្រពាំងប្រាសាទខាងជើង និងប្រាសាទត្រពាំងប្រាសាទខាងត្បូង ថ្វីត្បិតតែស្ថិតនៅជិតគ្នា តែតាមរយៈសម្ភារៈសំណង់ គេអាចដឹងថាប្រាសាទត្រពាំងប្រាសាទខាងជើង សង់ក្រោយប្រាសាទខាងត្បូង។ ប្រាសាទនេះអ្នកស្រុកហៅថា ប្រាសាទធំ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គទោល ព័ទ្ធជុំវិញដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀម និងមានហោត្រៃនៅទិសឦសាន។ ក្លោងទ្វារមានតែម...
ប្រាសាទពងទឹក
ប្រាសាទកសាងនៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទមានប្រាង្គបីធ្វើពីថ្មភក់បែរមុខទៅទិសឦសានលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងផ្សេងទៀត។ ប្រាង្គទាំងបីនេះសង់លើខឿនថ្មបាយក្រៀមមួយនិងរត់ជួរតាមទិសពាយ័ព្យ-អាគ្នេយ៍។ ស្រះតូចមួយទៀត ស្ថិតនៅជ្រុងឦសាន និងមួយទៀតនៅខាងកើត។ ប្រាសាទនេះមានសសរពេជ្ររាងប្រាំបីជ្រុងនិងផ្ដែរជាច្រើនផ្ទាំង។
ប្រាសាទដូនមា, ប្រាសាទព្រះពិធូរ (V)
ប្រាសាទត្រូវបានសាងសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ដែលគោរពសាសនាហិណ្ឌូក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះសង់ពីថ្មភក់ មានទ្វារចូលពីគ្រប់បួនទិស មានរោងទ្រវែងតភ្ជាប់ពីទិសខាងកើត សង់លើខឿនបីជាន់។ រោងទ្រវែងនេះប្រហែលជាត្រូវបានសាងសង់បន្ថែមនៅពេលក្រោយ។ នៅខាងលិចប្រាសាទ មានជារានហាលមួយបែរទៅខាងលិច។ ប្រាសាទនេះមានសិលាចា...
ប្រាសាទព្រះស្រី, ប្រាសាទស្រី
ប្រាសាទនេះសង់លើទីទួលមួយក្បែរជម្រាលនៃភ្នំទូកមាស កសាងឡើងនៅចន្លោះសតវត្សរ៍ទី៨ តាមរចនាបថកំពង់ព្រះ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីបែរមុខទៅទិសខាងកើត នៅទន្ទឹមគ្នាធ្វើពីឥដ្ឋក្រហមមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ៩ x ៩ម. កម្ពស់ប្រមាណ៧ម. តែបច្ចុប្បន្ននៅសល់តែប្រាង្គ១ប៉ុណ្ណោះ រីឯពីរទៀតត្រូវបានដួលរលំបាត់ទៅហើយ គ្រាន់តែបានបន្សល់នៅគ...
ប្រាសាទបឹងមាលា, ប្រាសាទបេងមាលា
ប្រាសាទបឹងមាលាកសាងដោយព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២ នាដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ឧទ្ទិសថ្វាយព្រះវិស្ណុមានរចនាបថអង្គរវត្ត។ ប្រាសាទបឹងមាលាមានន័យថា “បឹងឈូក”។ សាស្ត្រាចារ្យ ត្រឹង ងា បានឱ្យដឹងថា មុននឹងកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តប្រកប ដោយប្លង់ដ៏ល្អវិចិត្រ ស្ថាបត្យករខ្មែរបានសាកល្បងសាងប្រាសាទបឹងមាលាដែលមានប្លង់ដូចអង្គវត្តដែរ ក៏ប៉ុន្តែ...
ប្រាសាទអ្នកតា
ប្រាសាទសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី៩ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទសង់ពីឥដ្ឋរាងបួនជ្រុងស្មើ សង់លើខឿនមួយមានជណ្តើរខាងលិច គឺប្រាសាទបែរមុខទៅលិច និងមានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងផ្សេងទៀត។ ប្រាសាទមានស្នាទ្រោណី និងមានផ្តែរមួយធ្លាក់គ្រុឌជិះលើនាគ និងមានសសរស្តម្ភរាងប្រាំបីជ្រុង។
ក្រុមប្រាសាទត្រពាំងរំពាក់, ក្រុមប្រាសាទZ1-Z5,Y
ក្រុមនេះ មានប្រាសាទសរុបចំនួន ៦ ដែលក្នុងនោះប្រាសាទចំនួន ៥ ប្លង់មានរាងខ្វែងជើងក្អែក តាងដោយអក្សរ Z និងប្រាសាទមួយទៀតតាងដោយអក្សរ Y។ ប្រាង្គប្រាសាទទាំងប្រាំតាង ដោយអក្សរ Zសង់ឡើងអំពីឥដ្ឋ មានប្រាសាទមួយសំខាន់នៅកណ្ដាល Z១ និងមាន ៤ ទៀតសង់ជាអនុទិស Z២, Z៣, Z៤, Z៥។ ប្រាង្គ Z១ មានរាងបួនជ្រុងស្មើ បែរមុខទៅលិច មានកម្ពស...
ប្រាសាទព្រះវិហារប្រំាពីរល្វែង
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ធាតុសំខាន់បំផុតនៃវត្តព្រះវិហារប្រាំពីរល្វែងនេះ គឺពុទ្ធបដិមា មួយអង្គ មានឈ្មោះថា «ជ័យពុទ្ធមហានាថ» ដែលដើមឡើយត្រូវបានគេតម្កល់នៅក្នុងប្រាង្គកណ្ដាលនៃប្រាសាទបាយ័ន ប៉ុន្តែត្រូវបានគេវាយកម្ទេចនិងកប់ចោលក្នុងអណ្ដូងមួយក្រោមប្រាសាទ នៅអំឡុងពេលមានការផ្លាស់ប្ដូ...
ប្រាសាទព្រៃនគរ
ប្រាសាទដែលមានតួនាទីជាមន្ទីរពេទ្យឬអរោគ្យសាលាមួយនេះ មានទ្រង់ទ្រាយជាប្រាង្គមួយរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមបែរមុខទៅខាងកើតមានយ៉ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម និង ទ្វារបីផ្សេងទៀតជាទ្វារបញ្ឆោត។ ប្រាសាទនេះមានហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមនៅជ្រុងអាគ្នេយ៍ និងមានកំពែងមួយរាងចតុកោណកែងធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម ប្រវែងពីកើតទៅលិច៣២ម៉ែត្...
បារាយណ៍ទឺកថ្លា, បារាយណ៍ខាងលិច
បារាយណ៍ខាងលិច គឺជាបឹងដែលបង្កើតឡើងដោយមនុស្សធំជាងគេនៅតំបន់អង្គរ។ អ្នកទេសចរអាចជួលទូកជិះទៅកោះនៅកណ្ដាលបារាយណ៍ ដែលមានប្រាសាទមេបុណ្យខាងលិចនៅទីនោះ។ ដោយសារតែប្រាសាទនៅកណ្ដាលបារាយណ៍នោះស្ថិតនៅក្នុងរចនាបទបាភួន បារាយណ៍នោះប្រហែលជាសាងសង់ឡើងនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រវត្តិវិទូមួយចំនួនគិតថា បារាយណ៍នេះជាកន្លែងចតទូករបស់ព្...
ប្រាសាទបាថាង
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីរត់ជួរជើង-ត្បូងបែរមុខទៅកើត។ ប្រាង្គកណ្ដាលធ្វើពីថ្មភក់ និង លំអដោយទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងខាងលិច។ ប្រាង្គអមសងខាងធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាសាទមានគូទឹកហើយមានផ្លូវចូលពីខាងកើត។
ប្រាសាទបួសនាគ
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នៅសតវត្សរ៍ទី៩។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោលមួយបែរមុខទៅលិចមានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់។ ផ្ដែរឆ្លាក់រូបព្រះឥន្ទ្រជិះលើដំរី។ ប្រាសាទបោសនាគត្រូវបានកសាងឡើងអំពីឥដ្ឋ សម្រាប់ឧទ្ទិសដល់អាទិទេពព្រហ្មញ្ញសាសនា។
ប្រាសាទបន្ទាយស្ទោង
ឈ្មោះ “បន្ទាយស្ទោង" នេះ អ្នកស្រុកហៅសំដៅលើ ប្រាសាទផង និងសំដៅដល់ឈ្មោះទីតាំងស្ថាននាមជាភូមិនិងឃុំផង។ ប្រាសាទបន្ទាយស្ទោង សាងសង់ឡើងអំពីឥដ្ឋ មានរាងបួនជ្រុងស្មើ មានកំពែងឥដ្ឋព័ទ្ធជុំវិញ ហើយបែរមុខទៅទិសខាងកើត ពោល គឺបែរមុខឆ្ពោះទៅរកស្ទឹងស្ទោងដែលនៅក្បែរប្រាសាទតែម្ដង។ ប្រាសាទនេះ នៅសល់រូបរាងច្រើនគួរសម តែគួរឱ្យសោកស្...
ប្រាសាទឱបនាង
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទមានប្រាង្គតូចមួយរាងបួនជ្រុងស្មើសង់លើខឿនថ្មបាយក្រៀម បែរមុខទៅកើតតាមស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់និងមានលំអដោយសសរពេជ្រពីរដើមដែលជាទម្រផ្តែរមួយផ្ទាំង។ នៅតាមជ្រុងផ្សេងទៀតមានលំអដោយទ្វារបញ្ឆោត តែមិនមានចម្លាក់ទេ។
ប្រាសាទទួលទ្រាស
ប្រាសាទសង់ពីឥដ្ឋនិងថ្មបាយក្រៀមមានគ្រឿងលំអជាថ្មភក់ជាប្រាសាទតែមួយគត់ក្នុងស្រុកអន្លង់វែង។ ប្រាសាទមានប្រាង្គមួយរាងបួនជ្រុងស្មើទំហំ ៤x៤ ម៉ែត្រ បែរមុខទៅខាងកើតមានទ្វារបញ្ឆោតរៀបដោយឥដ្ឋ។ ប្រាង្គនេះនៅសល់តែជញ្ជាំងកប់ក្នុងដីប្រមាណជា១ម៉ែត្រ។ ប្រាសាទមានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់ និង សសរស្តម្ភរាងប្រាំបីជ្រុង។ កំពូលប្រា...
ប្រាសាទពោធិលោម
ក្នុងចំណោមវត្តទាំង៦ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលត្រូវបានសង់ក្នុងរជ្ជកាលព្រះចៅពញាយ៉ាត ឆ្នាំ១៤៣៧ មានតែវត្តឧណ្ណាលោមមួយគត់ ដែលមានស្លាកស្នាមប្រាសាទសម័យអង្គរ ដែលយោងតាមការសិក្សាប្រាសាទនេះសាងសង់រវាងសតវត្សទី១១ មានរចនាបថកោះកេរ។ ប្រាសាទធ្វើពីថ្មភក់ បែរមុខទៅកើត ហើយមានយ៉គ្រប់ជ្រុង។ ប្រាសាទត្រូវបានសង់បន្ថែមដំបូល និងយ៉...
ប្រាសាទគោកឪជ្រឹង, ប្រាសាទអូរជើង
ប្រាសាទនេះជាស្នាដៃរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាប្រភេទសាលាសំណាក់ ដែលមានរាងជារោងវែងសង់ពីថ្មបាយក្រៀម បង្អួចមានចម្រឹងមិនសូវមានក្បាច់លំអទេ ហើយមានស្រះរាងការ៉េមានគែមស្រះ ជាថ្មបាយក្រៀម។ សាលាសំណាក់នេះសម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរតាមផ្លូវបុរាណអង្គរធំភិម័យ។
ប្រាសាទត្រពាំងស្វាយ (កោះកេរ)
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោល មានទំហំធំ ប្រាសាទមានជញ្ជាំងនៅល្អតែដំបូលបានរលុះអស់ជាច្រើនភាគ។ ប្រាសាទបែរមុខទៅទិសខាងលិច មានគ្រឿងលំអជាថ្មភក់ ហើយព័ទ្ធដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀម។ ខាងក្នុងប្រាសាទមានបល្ល័ង្គដែលអាចជាកន្លែងតម្កល់បដិមា។
ប្រាសាទតាទួត, ប្រាសាទព្រះពិធូរ (X)
ប្រាសាទត្រូវបានសាងសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ឧទ្ទិសដល់ពុទ្ធសាសនា ដោយមានចម្លាក់ព្រះពុទ្ធរូបចំនួន ៤០ អង្គឆ្លាក់នៅលើជញ្ជាំងខាងក្នុងទាំងបួនទិស។ ស្ថិនៅខាងកើតបំផុតក្នុងចំណោមប្រាសាទទាំង៥ ប្រាសាទតាទួតសង់ពីថ្មភក់ មានទ្វារចូលពីគ្រប់បួនទិស សង់លើឃឿនពីរជាន់។ ប្រាសាទនេះមានទំហំធំជាងគេ ដោយខឿនខាងក្រោមមានប្រវែង៤០ម៉ែត្រ តែម...