ប្រាសាទបឹងមាលា, ប្រាសាទបេងមាលា
ប្រាសាទបឹងមាលាកសាងដោយព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២ នាដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ឧទ្ទិសថ្វាយព្រះវិស្ណុមានរចនាបថអង្គរវត្ត។ ប្រាសាទបឹងមាលាមានន័យថា “បឹងឈូក”។ សាស្ត្រាចារ្យ ត្រឹង ងា បានឱ្យដឹងថា មុននឹងកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តប្រកប ដោយប្លង់ដ៏ល្អវិចិត្រ ស្ថាបត្យករខ្មែរបានសាកល្បងសាងប្រាសាទបឹងមាលាដែលមានប្លង់ដូចអង្គវត្តដែរ ក៏ប៉ុន្តែ...
ប្រាសាទបល្ល័ង្គ, ប្រាសាទព្រៃអ្នកតាចាស់ស្រុក
ប្រាសាទនេះអ្នកស្រុកមិនស្គាល់ឈ្មោះដើមឡើយ ហើយក៏មិនបានហៅឈ្មោះថ្មីឡើយ ពោលគេហៅទីនោះថា “ព្រៃអ្នកតាចាស់ស្រុក” ដែលសំដៅលើរូបសំណាកនៅខាងមុខប្រាសាទ។ ប្រាសាទបល្ល័ង្ក ដែលត្រូវបានប្រើជាឈ្មោះរបស់ស្រុក សង់ឡើងអំពីឥដ្ឋលើគ្រឹះថ្មបាយក្រៀម មានរាងបួនជ្រុងទ្រវែង ហើយមានយ៉លយមកទិសខាងកើត។ ល្វែងខាងមុខរបស់យ៉មានច្រកទ្វារពីរបែរមុខ...
អ្នកតាដេកផ្អៀង
ចម្លាក់ថ្មស្ថិតនៅចម្រាក់ផ្លូវទឹកហូរ សង់ឡើងក្នុងរាជព្រះបាទឧទ្យាទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២ នាសតវត្សរ៍ទី១១ គឺជាចម្លាក់ថ្មភក់រូបព្រះនរាយណ៍ផ្ទំលើនាគអនន្តៈ។
ប្រាសាទក្បាលគោ
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋបែរមុខទៅកើតតាមស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់និងសសរពេជ្ររាង៨ជ្រុង។ ប្រាសាទសង់លើគ្រឹះថ្មបាយក្រៀម។
ប្រាសាទអ្នកបួស, ប្រាសាទនាគបួស
ប្រាសាទនាគបួសឬអ្នកបួស សាងសង់ជាច្រើនជំនាន់ទើបមានរចនាបថផ្សេងៗគ្នា គឺកសាងឡើងដោយអតីតព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបួនសម័យកាល។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី៧ នឹងបន្តសាងសង់ដល់សតវត្សរ៍ទី១១។ ប្លង់ទូទៅគឺមានកំពែងថ្មបាយក្រៀមទំហំ ១០០x៣០០ ម៉ែត្រ មានគោបុរៈបែរមុខទៅទិសខាងត្បូង មានជណ្ដើរឡើង១១កាំ។ កំពែងទីពីរនិងទីបីសង់...
ប្រាសាទភ្នំកំបោរ
នៅលើកំពូលភ្នំមួយកម្ពស់ប្រមាណ៥០ម៉ែត្រឈ្មោះថាភ្នំកំបោរ មានប្រាសាទមួយដែលមានប្រាង្គបី ដែលមានភាពទ្រុឌទ្រោមណាស់ទៅហើយ។ សព្វថ្ងៃនៅទីនេះសល់តែជញ្ជាំងមួយ ហើយនិងមានស្រះនៅជើងភ្នំ ហើយសព្វថ្ងៃគេបានកសាងជារោងបុណ្យមួយនៅទីនោះ។ ក្នុងបរិវេណចង្អៀតលើកំពូលភ្នំ គេអាចឃើញទម្រង់គ្រឹះប្រាង្គប្រាសាទចំនួនបី សង់ស្របគ្នាបែរមុខទៅកើត...
ប្រាសាទគោកខ្វិត
ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គរាងបួនជ្រុងស្មើ ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម បែរមុខទៅទិសខាងកើត សង់លើខឿនមួយមានកម្ពស់ ២ម. និងបណ្ដោយ ១៨ម. មានរូបតោអមតាមកាំជណ្ដើរ។ ប្រាសាទរាងការ៉េនេះមានជ្រុងទំហំ ៩ម. កម្ពស់៩ម. ដោយមិនគិតដំបូល ដែលរលំបាក់បែកអស់។ ប្រាសាទមានទ្វារបញ្ឆោត៣ នៅតាមទិសផ្សេងៗទៀត ហើយមានផ្លូវចូលពីខាងកើត និងត្រពាំងមួយ។ តួប្រាស...
ប្រាសាទភ្នំដាច់
ប្រាសាទកសាងនៅសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រាសាទបាក់បែកក្នុងទីវត្តនេះ មានប្រាង្គមួយរាងបួនជ្រុងទ្រវែង អាចមានទ្វារចូលពីកើតនិងពីលិច។ ប្រាសាទសង់ពីឥដ្ឋ ប៉ុន្តែដោយសភាពបាក់បែកខ្លាំង យើងពិបាកធ្វើការសម្គាល់ពីរូបរាងក៏ដូចជាប្រវត្តិកសាងរបស់វាផងដែរ។
ប្រាសាទសំព័រ
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ ដូចប្រាសាទដទៃក្នុងតំបន់នេះដែរ។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោលនេះបានបាក់រលំអស់ជាងពាក់កណ្ដាលនៅសល់តែពីរជ្រុង។ ប្រាសាទបែរមុខទៅលិចសង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់។
ប្រាសាទតាសោម
ប្រាសាទតាសោម ត្រូវបានកសាងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១២ ក្នុងគោលបំណងធ្វើជាអគារព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយានឧទ្ទិសដល់លោកេស្វរៈព្រោះគេឃើញផ្ដែររូបលោកេស្វរៈនៅខាងក្នុងសញ្ញាកាកបាទដូចប្រាសាទតាព្រហ្មដែរ។ ប្រាសាទតូចដែលមានរចនាបថបាយ័ននិងមានរបងព័ទ្ធជុំវិញរាងទាបផ្ទាល់ដី មានប្រាង្គបែរទៅរកគោបុរៈ។ កន្លែងរ...
ប្រាសាទស្ទាស្បែក
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គពីរបែរមុខទៅកើត មួយធ្វើពីថ្មភក់និងមួយទៀតធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាង្គដែលសង់ពីថ្មបាយក្រៀមបានបាក់រលំអស់មិនមាននៅសល់រូបរាងទេ ចំណែកប្រាង្គថ្មភក់ មានលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងបីផ្សេងទៀត។ ប្រាសាទព័ទ្ធជុំវិញដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀមនិងគូទឹកជុំវិញព្រ...
ប្រាសាទគុក (ព្រះខ័ន)
ប្រាសាទជាស្នាដៃរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាប្រភេទសាលាសំណាក់លាតសន្ធឹងតាមទិសឦសាន-និរតី ចែកជាបីផ្នែក គឺផ្នែកខាងលិចមានបន្ទប់មួយរាងចតុកោណកែងបែរទៅលិចតាមច្រកទ្វារមួយ និងស៊ុមទ្វារមួយដែលពាសដោយសសរជើងទៀនស្ថិតនៅត្បូង។ ផ្នែកកណ្ដាលធំភ្ជាប់មកពីបន្ទប់ខាងលិច ដែលផ្នែក នេះមានបង្អួចបី ដែ...
ប្រាសាទនាគព័ន្ធ, ប្រាសាទរាជស្រី
ប្រាសាទនាគព័ន្ទ កសាងឡើងក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២ ឧទ្ទិសថ្វាយព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។ ប្រាសាទនេះ ស្ថិតនៅចំកណ្ដាល បារាយណ៍ជ័យតដាក(បារាយណ៍ខាងជើង)។ ស្រះកណ្ដាលនៃប្រាសាទនេះតំណាងឱ្យស្រះ អណាវទេព នៅភ្នំហេមពាន្តដែលស្ថិតនៅខ្ពស់ជាងគេលើផែនដី ផ្ដល់កំណើតដល់ទន្លេទាំងបួនរបស់ផែនដី។ ប្រាសាទនាគព័ន្ធត្រូវ...
ប្រាសាទព្រះធាតុ (បារាយណ៍)
ប្រាសាទស្ថិតនៅលើទីទួលមួយ ដែលជុំវិញជាវាលស្រែ សង់ពីឥដ្ឋដែលមានទ្វារបញ្ឆោតនៅទិសទាំងបី និងទ្វារ ចូលពីខាងកើត។ ផ្ដែរនៅល្អដែលផ្ដែរខាងកើតបង្ហាញរូបមនុស្សរាំ ខាងជើងបង្ហាញការកូរសមុទ្រទឹកដោះ ខាងលិចបង្ហាញពីចម្បាំងរវាងពាលីនិងសុគ្រីព ចំណែកខាងលិចរូបព្រះនារាយណ៍ផ្ទុំលើនាគអនន្ត។ ក្នុងប្រាសាទ ក៏មានតម្កល់រូបអ្នកតាមួយផងដែ...
ប្រាសាទព្រះផ្ទោរ
ប្រាសាទនេះជាស្នាដៃរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាប្រភេទសាលាសំណាក់ ដែលមានរាងជារោងវែងសង់ពីថ្មបាយក្រៀម បង្អួចមានចម្រឹងមិនសូវមានក្បាច់លំអទេ ហើយមានស្រះរាងការ៉េមានគែមស្រះ ជាថ្មបាយក្រៀម។ សាលាសំណាក់នេះស្ថិតនៅពីខាងជើងវាលមួយហៅថាវាលរាជា ឬព្រះរាជាដាក ដែលជាបារាយណ៍នៃប្រាសាទព្រះខ័នមានទ...
ប្រាសាទបី (ស្វាយអៀ)
ប្រាសាទស្វាយអៀ ឬប្រាសាទបី គឺគេហៅសំដៅលើឈ្មោះភូមិ ឬឈ្មោះវត្ត តែបណ្ដាអ្នកស្រាវជ្រាវបានភ្ជាប់ឈ្មោះនេះជាមួយប្រាសាទតែម្ដង។ ប្រាសាទស្វាយអៀ សាងអំពីឥដ្ឋរាងបួនជ្រុងស្មើប្រវែង ៤,៧០ម៉ែត្រ បែរមុខទៅទិសខាងកើត ហើយពីមុនមកមានប្រាង្គចំនួនបីរត់ជួរតាមអ័ក្សពីជើងទៅត្បូង តែសព្វថ្ងៃប្រាង្គពីរទៀតបាក់បែកអស់ហើយ នៅសល់តែប្រាង្គក...
ប្រាសាទរណបបាគង , ប្រាសាទដំរីគង់
ប្រាសាទរណបទាំងនេះសង់ឡើងដំណាលគ្នានឹងប្រាសាទបាគងដែរ។ បើសិនជាគេធ្វើដំណើរជុំវិញគូទឹកខាងក្នុងនៃប្រាសាទបាគង គេអាចកត់សម្គាល់បាននូវប្រាសាទបែកបាក់មួយចំនួន ដែលជាប្រាសាទរណបនៃប្រាសាទបាគង។ ប្រាសាទរណបទាំងនេះ រួមមានប្រាសាទដំរីគង់ ប្រាសាទនៅជិតខ្លោងទ្វារចូល ជាដើមដែលបន្សល់ទុកនៅជុំវិញប្រាសាទបាគង រួមមានប្រាសាទរណបជាងដប់...
ប្រាសាទក្រហម (ត្មាតប៉ើយ)
ប្រាសាទនេះកសាងនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១០។ ប្រាសាទមានប្រាង្គមួយរាងចតុកោណកែងបែរមុខទៅកើត មានស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់មានសិលាចារឹក និងមានគ្រឹះនៃហោត្រៃផងដែរ។ នៅខាងកើតចម្ងាយ១០០ ម៉ែត្រមានខឿនថ្មបាយក្រៀមមួយនិងទួលពីរនៅខាងជើង ប្រហែលជាក្រុមប្រាសាទពីរទៀត។
ប្រាសាទគុកយាយហម
ប្រាសាទគុកយាយហម ត្រូវបានបាក់បែកអស់ច្រើន ដូចជាដំបូលបានបាក់ធ្លាក់ចូលក្នុងតួប្រាសាទ ខឿនរង្គុះរង្គើ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៣ មានរាងជាកាកបាទ ហើយមានទ្វារទៅកាន់ទិសទាំងបួន។ ប្រាសាទមានទំហំ១១ x ១១ ម. មានយ៉តាមទ្វារនីមួយៗ សង់នៅលើខឿនថ្មបាយក្រឿមកម្ពស់ ២ម. ដែលជាខឿនរាងការ៉េ ទ...
ប្រាសាទរាជ
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាមន្ទីរពេទ្យ ដែលរួមមានហោបន់ស្រន់មួយលំអដោយថ្មភក់និងហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមស្ថិតនៅទិសអាគ្នេយ៍ កំពែងថ្មបាយក្រៀមព័ទ្ធជុំវិញនិងមានស្រះមួយនៅទិសឦសាន។
ប្រាសាទជប់ជ្រៃ
ប្រាសាទកសាងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យរវ្ម័នទី២ ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា នាសតវត្សរ៍ទី៩ រចនាបថគូលែន។ ប្រាសាទមានប្រាង្គទោល សង់លើខឿនខ្ពស់មួយ បែរមុខទៅលិចមានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រងបីផ្សេងទៀត ធ្វើពីឥដ្ឋ។ ប្រាសាទនេះមានសសរពេជ្ររាងមូលនិងផ្តែរមួយ។