ប្រាសាទបល្ល័ង្គ, ប្រាសាទព្រៃអ្នកតាចាស់ស្រុក
ប្រាសាទនេះអ្នកស្រុកមិនស្គាល់ឈ្មោះដើមឡើយ ហើយក៏មិនបានហៅឈ្មោះថ្មីឡើយ ពោលគេហៅទីនោះថា “ព្រៃអ្នកតាចាស់ស្រុក” ដែលសំដៅលើរូបសំណាកនៅខាងមុខប្រាសាទ។ ប្រាសាទបល្ល័ង្ក ដែលត្រូវបានប្រើជាឈ្មោះរបស់ស្រុក សង់ឡើងអំពីឥដ្ឋលើគ្រឹះថ្មបាយក្រៀម មានរាងបួនជ្រុងទ្រវែង ហើយមានយ៉លយមកទិសខាងកើត។ ល្វែងខាងមុខរបស់យ៉មានច្រកទ្វារពីរបែរមុខ...
ប្រាសាទជបពល, ប្រាសាទវត្តបារាយណ៍
នាមរបស់ប្រាសាទនេះមានពីរ គឺប្រាសាទជបពល ឬគេច្រើនហៅតាមឈ្មោះវត្តថា ប្រាសាទវត្តបារាយណ៍។ប្រាសាទឥដ្ឋរាង៤ជ្រុងច្រកចូលពីទិសខាងកើត គ្មានទ្វារបញ្ឆោតនោះទេ។ ប្រាសាទស្ថិតនៅខាងលិចព្រះវិហារ ហ៊ុំព័ទ្ធជុំវិញដោយកសិន្ធុមានទំហំ ១៣០ម x ១៥០ម ប្រកបដោយទឹកថ្លាឆ្វេង ដែលអ្នកស្រុកហៅថា ទន្លេអុំ។ ប្រាសាទនេះ មានរាងការ៉េ ជ្រុងនីមួយ...
ប្រាសាទក្បាលជ្រូក, ប្រាសាទN20
ប្រាសាទក្បាលជ្រូក ឬប្រាង្គ N២០ មានប្រាង្គចំនួនបីសង់នៅក្បែរៗគ្នា ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនៅសល់តែប្រាង្គមួយប៉ុណ្ណោះ ហៅថា ប្រាសាទក្បាលជ្រូក ដោយសារគេឃើញមានទបង្ហូរទឹក មួយចេញពីប្រាសាទនៅទិសខាងជើង មានលម្អ ដោយចម្លាក់រូបក្បាលមករឬរាហូ ដែលអ្នកមិនស្គាល់ក៏ហៅរូបនោះថា “ក្បាលជ្រូក” យ៉ាងដូច្នេះទៅ។ ប្រាសាទនេះមានរាងបួនជ្រុងទ្រវ...
ប្រាសាទបន្ទាយព្រៃ
ប្រាសាទនេះគឺជាប្រាសាទពុទ្ធសាសនាមួយ កសាងនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវ្សរ៍ទី១២។ ការរចនាហើយមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងប្រាសាទព្រះខ័ន និងប្រាសាទតាព្រហ្មដែរ។ ប្រាសាទនេះមានកំពែងទំហំ១៥០x២០០ម៉ែត្រ។ ចំណែកកំពែងខាងក្នុងមានទំហំ ៨០x៦០ ម៉ែត្រ ហើយប្រាង្គកណ្តាលមានទំហំ ២៥x៣០ ម៉ែត្រ។
ប្រាសាទគុកវិហារ, ប្រាសាទ N17
ប្រាង្គមួយទៀតដែលអ្នកផងស្គាល់ថា គុកវិហារ ឬអាស្រមមហាឫសី N17 សង់អំពីថ្មភក់ បែរមុខទៅទិសខាងកើត ដែលហៅថា «គភ៌គ្រឹះ» គឺជាកូនបន្ទប់រាងបួនជ្រុងដែលមានសភាពងងឹត ដែលនៅចំកណ្ដាលបន្ទប់នោះ គេតម្កល់ទេពស្របទៅតាមការគោរពបូជា ដូចជាអ្នកគោរពព្រះវិស្ណុ គេតម្កល់បដិមាព្រះវិស្ណុ ឬអវតាររបស់ទ្រង់ រីឯអ្នកគោរពខាង ព្រះសិវ គេច្រើនតម្...
ប្រាសាទតាញាណខាងលិច, ប្រាសាទនាងរំសាយសក់
ខុសពីប្រាសាទតាញាណខាងកើតដែលត្រូវបានប្រក់ដំបូលគ្របការពារទឹកភ្លៀងនិងទល់ទ្រ ប្រាសាទនេះទទួលរងការបែកបាក់ ហើយពិបាកចូល ព្រោះប្រាសាទស្ថិតលើចង្កេះភ្នំលើផ្ទាំងថ្មជម្រាលធំមួយ។ គេសង្កេតឃើញមានតែដំបូលបែកបាក់ សល់តែជញ្ជាំងបីជ្រុង។ ប្រាសាទក៏មានឈ្មោះពីរដែរ គឺប្រាសាទតាញាណលិច ឬប្រាសាទនាងរំសាយសក់។
ប្រាសាទតាព្រហ្មកិល
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ជាមន្ទីរពេទ្យ ដែលរួមមានហោបន់ស្រន់មួយលំអដោយថ្មភក់និងហោត្រៃមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមស្ថិតនៅទិសអាគ្នេយ៍ កំពែងថ្មបាយក្រៀមព័ទ្ធជុំវិញនិងមានស្រះមួយនៅទិសឦសាន។ អ្នកស្រុកបានផ្សារភ្ជាប់ឈ្មោះប្រាសាទទៅនឹងរឿងព្រេងនៃអ្នកមានបុណ្យឈ្មោះពញាក្រែក ដែល...
ប្រាសាទត្រពាំងដើម
គេបានសន្មតហៅទីនេះថាជាប្រាសាទ ប៉ុន្តែតាមការពិត ទីនេះជាខ្លោងទ្វារពីទិសខាងកើតនៃប្រាសាទជ្រៃតែប៉ុណ្ណោះ។ សូមបញ្ជាក់ថា ករណីដូចគ្នានេះមានឡើងក្នុងការហៅប្រាសាទដូនម៉ៅដែលគ្រាន់តែជាខ្លោងទ្វារនៃប្រាសាទតាកែវក្នុងវង់តូចដូច្នោះដែរ។
ប្រាសាទទ
ប្រាសាទនេះមានសិលាចារឹកលេខ K.៦៩២ ហើយសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១២ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ ប្រាសាទនេះមានតួប្រាង្គបីសង់អំពីឥដ្ឋបែរមុខទៅទិសខាងកើត មានសិលាចារឹកមួយនិយាយអំពីប្រព័ន្ធទឹកធម្មជាតិជាភាសាសំស្ក្រឹត។ អ្នកស្រុកហៅប្រាសាទនេះថា ប្រាសាទទដោយគិតថាការហៅនេះ គឺសំដៅទៅលើទំនប់ទ ដែលមានន័យថាទបង្ហូរទឹក ធ្នារទឹកភ្...
ប្រាសាទដូនជ្រាំ
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទព័ទ្ធជុំវិញដោយកំពែងពីរជាន់ដែលក្នុងកំពែងទីមួយធ្វើពីឥដ្ឋហើយមានប្រាង្គបីរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ (បានបាក់រលំអស់មួយ) សង់លើខឿនធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាង្គទាំងនេះបែរមុខទៅកើតតាមស៊ុមទ្វារធ្វើពីថ្មភក់និងលំអដោយទ្វារបញ្ឆោតតាមជ្រុងផ្សេងទៀត។ ក្នុងកំពែងទីពី...
ប្រាសាទជ្រៃ, ប្រាសាទ N18
ប្រាង្គមួយទៀតដែលអ្នកផងជាទូទៅស្គាល់ឈ្មោះថា ប្រាសាទជ្រៃ N១៨ ក៏ស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណកសិន្ទុទឹកនៃក្រុមប្រាសាទសំបូរដូចគ្នា ។ ប្រាង្គនេះ មានរាងបួនជ្រុងទ្រវែង សាងអំពីឥដ្ឋ បែរមុខទៅទិសខាងកើត ហើយនៅផ្នែកខាងក្នុង គេតម្រៀបជាពិតានភ្ជាប់គ្នាដោយកំណាត់ថ្មភក់ព័ទ្ធជុំវិញ។ នៅផ្នែកខាងក្នុងទិសខាងលិចមានហ៊ឹងធ្វើអំពីបន្ទះថ្មភក...
ប្រាសាទចិនស្រម
ប្រាសាទចិនស្រមកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០និងដើមសតវត្សរ៍ទី១១ ក្នុងរជ្ជកាលស្តេចបីអង្គគឺព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ក្នុងរចនាបថកោះកេរ ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នក្នុងរចនាបថប្រែរូប និងព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ ក្នុងរចនាបថបន្ទាយស្រី។ បន្ទាយចិនស្រមឬអ្នកស្រុកហៅថា «ប្រាសាទភូមិព្រៃវែង» មានកំពែង ៣ ជាន់ ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម កម្ពស់ ២,៥០...
ប្រាសាទថ្នល់ដាច់, ប្រាសាទទំនប់អន្លង់ក្រវិល
ជាប្រាសាទកសាងនៅសតវត្សរ៍ទី១០ មានរចនាបថកោះកេរ ឧទ្ទិសថ្វាយដល់សាសនាហិណ្ឌូត្រីមូត៌។ វាមានប្រាង្គបីសង់តម្រៀបគ្នាពីជើងទៅត្បូង ភ្ជាប់ពីមួយទៅមួយដោយបន្ទប់ រចនាលំអដោយបង្អួចបញ្ឆោតតូចៗ។ នៅឯខាងមុខខាងស្តាំ មានហោត្រៃមួយរចនាអំពីឥដ្ឋដុតយ៉ាងល្អប្រពៃបែរមុខទៅលិច មានទ្វារបញ្ឆោតនៅខាងកើតនិងមានបង្អួចមាន ចំរឹងនៅខាងជើង។ កំពែង...
ប្រាសាទត្រពាំងគុក (ក្រាំងដូង)
ប្រាសាទសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី៧។ ប្រាសាទត្រពាំងគុកជាស្ថាបត្យកម្មមានសំណង់គភ៌គ្រឹះដូចប្រាសាទ អាស្រមមហាឥសី និងភ្នំដា ជាគម្រប់បីក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយរាងការ៉េធ្វើពីថ្មភក់បែរមុខទៅទិសឦសាន ដែលប្រាង្គនេះផ្គុំឡើងដោយផ្ទាំងថ្មភក់ធំៗ ដោយ ដុំនីមួយៗមានប្រវែងប្រហែល ២,៣០ ម៉ែត្រ។ កំពែងតូចមួយធ្វើអំពីថ...
ប្រាសាទខ្នារផ្ទោល, ប្រាសាទតាម៉ឺន
កាលបរិច្ឆេទសាងសង់ប្រហែលជានៅសតវត្សរ៍ទី១១ ហើយមានប្រាង្គពីរតម្រៀបគ្នាជើងត្បូង។ ប្រាង្គខាងត្បូងស្ថាបនាអំពីឥដ្ឋ និងប្រាង្គខាងជើងពីថ្មបាយក្រៀម រីឯនៅទិសអាគ្នេយ៍មានហោត្រៃសាងពីថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាសាទហាក់សាងសង់មិនទាន់រួច ដោយមិនមានចម្លាក់អ្វីទេ។ ប្រាង្គទាំងពីរហាក់ត្រូវបានសង់ឡើងនៅសម័យផ្សេងគ្នា។ នៅភាគខាងជើងប្រាសាទប...
ប្រាសាទគុកស្រី, ប្រាសាទអ្នកបួសខាងកើត
ប្រាសាទមានរចនាបថឃ្លាំង កសាងនៅសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រាសាទនេះមានប្លង់ដូចជាប្រាសាទភ្នំជីសូរដែរ ហើយសង់ឡើងឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ។
ប្រាសាទលលៃ
ប្រាសាទលលៃកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩ ដោយព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ ឧទ្ទិសដល់ព្រះឥសូរនិងបិតាព្រះអង្គ។ ព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គត្រូវបានគោរពជាសិវលិង្គមួយឈ្មោះថា ឥន្ទ្រវរមេស្វរៈនៅក្នុងប្រាសាទនេះ។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅចំកណ្ដាលនៃបារាយណ៍ឥន្ទ្រតាដាក ដែលមានទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅទីក្រុងហរិហរល័យ និង សម្រាប់ធ្វើស្រែចំការនៅតំបន់ន...
ប្រាសាទចៅស្រីវិបុល, ប្រាសាទយសកេរ្តិ៍
ប្រាសាទសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១១ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី១ មានរចនាបថឃ្លាំង។ ប្រាសាទចៅស្រីវិបុលមានសភាពទ្រុឌទ្រោមនិងទទួលរងនូវការបាក់បែកស្ទើរតែទាំងស្រុង។ កាលពីសម័យមុន ប្រាសាទនេះមានបារមីខ្ពស់បំផុតដោយសារតែមានព្រះកម្ចាយមួយព្រះអង្គនៅទីនោះ ប៉ុន្តែក្រោយមកត្រូវបានពួកប៉ុលពតសែងទៅបោះចោលនៅទីព្រៃក្បែរនោះ។ ពីសម័...
ប្រាសាទអង្គុយខាងកើត, ប្រាសាទបង្គុយខាងកើត
ប្រាសាទកសាងក្នុងសម័យជាមួយគ្នានឹងប្រាសាទអង្គុយខាងលិចគឺនៅដើមសតវត្សរ៍ទី១១។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីរត់ដូរជើងត្បូង បែរមុខទៅកើតមានទ្វារបញ្ឆោតនៅជ្រុងផ្សេងទៀត។ ប្រាង្គកណ្ដាលធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមនិងឥដ្ឋមានយ៉តូចមួយ។ ប្រាង្គសងខាងពីរទៀតធ្វើពីឥដ្ឋមានដំបូលបញ្ឆោត។ ប្រាសាទមានហោត្រៃមួយនៅទិសអាគ្នេយ៍ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមមានដំប...
ប្រាសាទប្រាំ (គូលែន)
ប្រាសាទកសាងនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១០ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គប្រាំធ្វើពីឥដ្ឋ រត់ជួរជើង-ត្បូងជាពីរជួរ។ នៅជួរខាងមុខដែលដែលជាជួរខាងកើត មានប្រាង្គបីរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីឥដ្ឋ រីឯនៅជួរខាងក្រោយខាងលិចនោះ មានប្រាង្គពីររាងចតុកោណកែង ដែលមួយធ្វើពីឥដ្ឋ និងប្រាង្គមួយផ្សេងទៀតធ្វើពីថ...
ទឹកជ្រោះក្បាលស្ពាន
កន្លែងនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាជ្រលងនៃលិង្គ១០០០មួយទៀត ដែលមានចម្លាក់ធ្វើអំពីថ្មនៅក្នុងទឹកស្ទឹងក្បាលស្ពាន។ ចម្លាក់ទាំងនេះភាគច្រើនសាងឡើងពីសតវត្សរ៍ទី១១ ដល់ទី១៣ បានស្ថាបនាក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរិយ្យវរ្ម័នទី១ និង ស្ថាបនារួចជាស្ថាពរដោយព្រះបាទឧទិត្យាវរ្ម័នទី២។ ដោយសារគេយល់ថា ទឹកដែលហូរតាមទីនេះជាប្រភពនៃការចម្រុងច...