ប្រាសាទគុកវិហារ, ប្រាសាទ N17
ប្រាង្គមួយទៀតដែលអ្នកផងស្គាល់ថា គុកវិហារ ឬអាស្រមមហាឫសី N17 សង់អំពីថ្មភក់ បែរមុខទៅទិសខាងកើត ដែលហៅថា «គភ៌គ្រឹះ» គឺជាកូនបន្ទប់រាងបួនជ្រុងដែលមានសភាពងងឹត ដែលនៅចំកណ្ដាលបន្ទប់នោះ គេតម្កល់ទេពស្របទៅតាមការគោរពបូជា ដូចជាអ្នកគោរពព្រះវិស្ណុ គេតម្កល់បដិមាព្រះវិស្ណុ ឬអវតាររបស់ទ្រង់ រីឯអ្នកគោរពខាង ព្រះសិវ គេច្រើនតម្...
វត្តព្រះធាតុ (រលួស)
យោងតាមឈ្មោះ«ព្រះធាតុ» គេអាចទាយដឹងថា ជាទីដែលធ្លាប់មានប្រាសាទបុរាណ។ ពិតណាស់ថា មិនមានប្រាសាទនៅសេសសល់ តែសំណល់វត្ថុបុរាណជាច្រើន ដែលតាមការសន្និដ្ឋាននៅទីនេះ មិនមែនមានប្រាសាទតែមួយនោះទេ ព្រោះមានផ្ដែរជាច្រើនផ្ទាំងសម័យកាលខុសៗគ្នា រូបចម្លាក់ និងសន្លឹកសីមាសម័យកណ្ដាលជាច្រើនផងដែរ។ បច្ចុប្បន្នគេបានសង់រោងមួយដាក់វត្ថ...
សួនទឹកស៊ីន្នី
សួនទឹកស៊ីន្នីស្ថិតនៅក្នុងប្រភេទរមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍កែច្នៃ ដែលអាចធ្វើអោយភ្ញៀវទេសចរណ៍ មានចំណាប់អារម្មណ៍ រួមមាន៖ ការលេងទឹកឬហែលទឹក, ជិះក្តាររំអិល, ទស្សនាសួនដាំណាំ, អាងហែលទឹក និងចំណុចផ្សេងៗទៀត។ លោកអ្នកអាចរីករាយថ្ងៃចុងសប្តាហ៍ជាមួយគ្រួសារនៅ សួនទឹក ស៊ីន្នី ដោយនៅសួនទឹកនេះមាន អាងហែលទឹកសំរាប់កុមារតូចៗ ហើយសំរាប់មន...
ទឹកជ្រោះអូរដាសិលាទូកមាស
តំបន់ទេសចរណ៍ទឹកធ្លាក់ពីលើភ្នំដា ជាតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិដែលអ្នកស្រុកនិងប្រជាពលរដ្ឋជិតឆ្ងាយតែមកមុជទឹកកម្សាន្តយ៉ាងសប្បាយរីករាយនៅក្នុងខែវស្សាពិសេសក្នុងរដូវបុណ្យកាន់បិណ្ឌភ្ជុំ។ តំបន់នេះមានគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងតាំងពីឆ្នាំ២០០៥ ហើយមានទឹកធ្លាក់អាចមកលេងកម្សាន្តបានតែក្នុងខែវស្សាមានភ្លៀងធ្លាក់មកច្រើនគឺមានប្រមាណជាង...
ព្រែកតាព្រហ្ម
ព្រែកមួយដែលមានទឹកថ្លាយង់នារដូវប្រាំង អមដោយទេសភាពព្រៃព្រឹក្សាដុះអមសងខាងព្រែកយ៉ាងស្រស់ស្អាត និងមានដើមឫស្សីដោះទេរជាជួរនៅផ្នែកខាងលើនៃព្រែកយ៉ាងស្រស់ស្អាត ជារមណីយដ្ឋានដែលមាននាមថា ព្រែកតាព្រហ្មនោះហើយ។ ទេសចរមកកម្សាន្តទីនេះតែនៅរដូវប្រាំងតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះនៅរដូវវស្សាមានទឹកជន់ជោរមិនអាចចុះលេងបានទេ។ ភ្ញៀវទេសចរណ៍អា...
ដើមអម្ពិលកាល្ប
ដើមអម្ពិលមួយដើមមានទំហំធំ ដែលអ្នកស្រុកនៅតំបន់នោះហៅថា អម្ពិលសេដា ប្រកបដោយចំណាស់ រាប់ពាន់ឆ្នាំ តាមការអះអាងនៃកំណត់ត្រានៅជិតនោះថា (ជាង១២០០ឆ្នាំ)។ មើលតាមទំហំដ៏គួរឱ្យស្ញប់ស្ញែងនោះវាមានអាយុច្រើនមែន តែគួរត្រូវមានការបញ្ជាក់តាមការពិសោធ ច្បាស់លាស់បន្ថែមទៀត។ ដើមអម្ពិលនៅមានផ្លែផ្កា ហើយជុំវិញបរិវេណនោះក៏មានការសាងសង...
ច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិអានសេះ
ច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃអានសេះ ដែលភាគីថៃហៅថា អានម៉ា ហើយមានន័យដូចគ្នាទាំងស្រុង។ ច្រកលើកំពូលភ្នំដងរែកនេះ ជាច្រកទ្វារអន្តរជាតិឆ្លងកាត់ពីស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ ទៅកាន់ស្រុកណាំយឺន ខេត្តឧប៊ុន។ ខាងភាគីកម្ពុជាបានស្ថាបនាផ្លូវក្រាលបេតុងពីជើងភ្នំឡើងទៅកំពូលភ្នំដងរែក និងបន្តពីស្រុកជាំក្សាន្តទៅកាន់តំបន់មុំបីផ...
វត្តកោះ (មង្គលបុរី)
វត្តនេះស្ថិតនៅជាប់មាត់ស្ទឹងមង្គលបុរី ដែលជាទីប្រជុំជនចំណាស់មួយតាំងពីសម័យដើមរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ វត្តនេះមានព្រះវិហារពីរ គឺព្រះវិហារថ្មីមួយដែលគេកំពុងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃ ព្រមទាំងព្រះវិហារបុរាណកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៧១៧?ដែលគេបានដាក់ជើងទម្រយកពីប្រាសាទនានានៅតាមទិសទាំង៨ជំនួសសីមា។ ព្រះវិហារបុរាណមានហោជាងធ្វើពីឈើមានចម្...
សារមន្ទីរខេត្តកំពង់ឆ្នាំង
សារមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងជាទីប្រមូលផ្ដុំនូវវត្ថុបុរាណនានាដែលប្រទះឃើញក្នុងខេត្តនេះ។ សារមន្ទីរមានដាក់តាំងនូវផ្ដែរបុរាណចំនួន ៧ យកមកពីបណ្ដាប្រាសាទក្នុងខេត្តដូចជាប្រាសាទស្លុតីជាដើម។ ក្រៅពីនោះមានបំណែកសសរពេជ្រ រូបបដិមាព្រះវិស្ណុ និងព្រះបដិមាព្រះពុទ្ធប្រក់នាគ ដែលជារចនាបថបាពួន។ គេអាចឃើញផ្កាឈូកកំពូលប្រ...
អ្នកតាដេកផ្អៀង
ចម្លាក់ថ្មស្ថិតនៅចម្រាក់ផ្លូវទឹកហូរ សង់ឡើងក្នុងរាជព្រះបាទឧទ្យាទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២ នាសតវត្សរ៍ទី១១ គឺជាចម្លាក់ថ្មភក់រូបព្រះនរាយណ៍ផ្ទំលើនាគអនន្តៈ។
ប្រាសាទសខ្ល, ប្រាសាទប្រុស
ប្រាសាទប្រុសឬប្រាសាទសក្ល មានទីតាំងស្ថិត នៅកណ្តាលវាលស្រែ តាមផ្លូវពីកំពង់លែងទៅកំពង់ធំ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានគេសាងសង់បន្ថែមនូវជណ្តើរឡើងនិងកំពូលប្រាង្គដែលសាងពីស៊ីម៉ង់។ ប្រាសាទនេះមានទំហំ ៨ x ៧ ម. ខាងក្នុងមានទំហំ ៦ x ៥ ម. មានទ្វារបញ្ឆោត ៣។ បើមើលតាមរចនាបថក្នុងការសាងសង់ ប្រាសាទប្រុសប្រហែលត្រូវបានសាងសង់ដំណាលគ្ន...
ស្តូបវត្តអូរត្រកួន, ស្តូបវត្តមុនីសាលវ័ន
វិមានរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធថ្មីមួយ ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងបរិវេណវត្តមុនីសាលវ័ន អូរត្រកួនកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩២ ដើម្បីដាក់តម្កល់អដ្ឋិធាតុដែលគាស់ចេញពីរណ្ដៅមួយចំនួនក្នុងចំណោមរណ្ដៅទាំង៤៦៧។ យោងតាមឯកសារដែលទទួលបានពីសាលាស្រុកកងមាសបានឱ្យដឹងថា ចំនួនសាកសពដែលត្រូវខ្មែរក្រហមសម្លាប់គឺមានរហូតដល់ទៅ៣២,៦៩០នាក់ឯណោះ។ ក្នុងចំន...
ភ្នំទ័ពជាង, ស្ទឹងពពក
ភ្នំទ័ពជាង ដែលធ្លាប់រងនូវការបំផ្លាញព្រៃឈើពីសំណាក់អ្នកភូមិ ពេលនេះបានប្រែក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិដ៏ទាក់ទាញសម្រាប់ការបោះជំរំ លេងទឹកធ្លាក់ ដើរព្រៃ ស្ទូចត្រី ចាប់ឈ្លើង និងមើលសត្វជាដើម។ ដំបូងឡើយសហគមន៍នេះត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងបំណងការពារធនធានធម្មជាតិ និងដោយមើលឃើញពីសក្កានុពលអេកូទេសចរណ៍តំបន់នេះ ក្រុមហ៊ុនទេ...
ភូមិចម្លាក់ប្រាក់កំពង់ហ្លួង
ប្រាក់ជារ៉ែធម្មជាតិក្រោមដីដ៏មានតម្លៃមួយប្រភេទ និងអាចយកទៅឆ្នៃជារបស់ប្រើប្រាស់និងវត្ថុលំអផ្សេងៗ ឬជា វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍។ ចម្លាក់ប្រាក់នេះក៏អាចបង្ហាញពីអត្តសញ្ញាណនៃវប្បធម៌ជាតិផងដែរ តាមរយៈក្បាច់ចម្លាក់ខ្មែរ ដែលឆ្លាក់ដោយដៃផ្ទាល់របស់ជាងទង។ ចម្លាក់ប្រាក់ជាប្រភេទកាងារមួយដែលទាមទារ ការយកចិត្តទុកដាក់ និងដាក់អារម្...
ប្រាសាទទ្រុងលលក, ប្រាសាទតាផូ
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទរាងបួនជ្រុងស្មើធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមបែរមុខទៅកើត មួយផ្នែកសង់ភ្ជាប់ទៅពើងថ្ម។ នៅមុខខាងកើតមានយ៉មួយភ្ជាប់ ទៅមណ្ឌបធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម រាងជាចតុកោណកែង។ ប្រាសាទរងការបំផ្លាញដោយការជីកកកាយមានគំនរឥដ្ឋនៅក្នុងកំពែងខាងក្នុងផ្នែកខាងលិច។
ភ្នំមួយពាន់ប្រាំ
ឈ្មោះភ្នំ១០០៥ឬភ្នំ១៥០០ទាំងពីរនេះ តាមរយៈសូរអានបែបខ្មែរដែលតែងកាត់ពាក្យខ្លះចោល គឺដូចគ្នា។ តើមួយណាជាឈ្មោះផ្លូវការ? ការបំភ្លឺរបស់ក្រសួងបរិស្ថានគឺ ឈ្មោះភ្នំ១០០៥ គឺហៅតាមផែនទីភូមិសាស្រ្ត របស់យោធាក្នុងសម័យសង្គ្រាមស៊ីវិល។ ចំណែកឈ្មោះភ្នំ១៥០០ គឺហៅតាមរយៈកម្ពស់ភ្នំ ធៀបនឹងនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ តែកម្ពស់ពិតអាចដល់ទៅ១៦០០ម៉ែត...
ប្រាសាទក្រហម (កោះកេរ)
ប្រាសាទនេះដើរតួជាខ្លោងទ្វារចូលនៃប្រាសាទប្រាង្គកោះកេរ ដែលនេះក៏ជាស្នាព្រះហស្ថរបស់ព្រះជ័យវរ្ម័នទី៤ នាពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១០ដែរ។ ប្រាសាទក្រហម គឺជាប្រាសាទសាងសង់ពីឥដ្ឋដែលមានទំហំធំ និងខ្ពស់ជាងគេក្នុងរមណីយដ្ឋានប្រាសាទកោះកេរ។ គេយល់ថាប្រាសាទនេះជាប្រាសាទចាស់ជាងគេក្នុងក្រុមប្រាសាទប្រាង្គ ដែលកាលពីមុនប្រាសាទនេះមា...
គ្រឹះប្រាសាទកបិលបុរៈ
ដូចគ្នានិងប្រាសាទប្រាសាទកុដិស្វរៈ ប្រាសាទកបិលបុរៈជាទីតាំង ដែលនៅប្រើប្រាស់ឈ្មោះជាភាសាសំស្ក្រឹត។ សំណង់ប្រាសាទសតវត្សរ៍ទី១០ ដែលមានប្រាង្គទោលបានដួលរលំបែកបាក់អស់ នៅសល់តែគំនរឥដ្ឋ។ យ៉ាងហោចណាស់គេអាចសម្គាល់បានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ និងគ្រឹះប្រាសាទដែលមានហោត្រៃនឹងមណ្ឌបនៅសេសសល់។ ដោយសារគ្រឹះប្រាសាទបែកបាក់នេះស្ថិតនៅក្នុ...
ប្រាសាទចតុមុខ, ប្រាសាទព្រះអង្គធំ
ប្រាសាទសង់ក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២។ ប្រាសាទមានរូបរាងជាព្រះពុទ្ធ៤ អង្គទ្រង់ឈរទល់ខ្នងគ្នា មានកម្ពស់ប្រមាណ ១០ ម៉ែត្របែរទៅទិសធំទាំង៤។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រាសាទដ៏កម្រ ដែលស្ថិតនៅក្រុមប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ កសាងឡើងសម្រាប់ឧទ្ទិសដល់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ ប្រាសាទចតុមុខបានដួលរលំហើយក៏ត្រ...
ស្ពានមេម៉ាយ
ស្ពានថ្មបុរាណស្ថិតនៅជាប់មាត់បារាយណ៍ខាងលិច ជាផ្លូវទៅកាន់ភាគខាងលិចនៃប្រទេស។ ស្ពានមានប្រវែង ៧៩ម៉ែត្រ ទទឹង៩ម៉ែត្រ រន្ធត្រដេវ ២១។