ព្រលានយន្តហោះខ្មែរក្រហម
កសាងឡើងក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៦ដល់១៩៧៨ ដែលនៅក្នុងបរិវេណព្រលានយន្តហោះនេះមានអគារនៅសេសសល់យ៉ាងច្រើនព្រមទាំងផ្លូវខ្វាត់ខ្វែងធ្វើពីបេតុងទាំងអស់។ នាសម័យប៉ុត ពតព្រលានយន្តហោះនេះសាងសង់ឡើងដោយប្រើកំលាំងមនុស្សដែលពួកប៉ុល ពតចាប់បញ្ជូនមកពីភូមិភាគបូព៌ាហើយចោទថា ជាកម្លាំងរបស់សេអ៊ីអានិងចាត់ទុកថាជាអ្ន...
ទំនប់ម្ភៃឧសភា
មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ទំនប់ទឹក ២០ ឧសភា បានក្លាយជាកន្លែង ទេសចរណ៍មកលេងកម្សាន្ត នៅរៀងរាល់ថ្ងៃចុងសប្តាហ៍។ ទំនប់ទឹក ២០ ឧសភា នេះ បានកសាងឡើងនៅ ក្នុងរបប ប៉ុល ពត អំឡុងឆ្នាំ១៩៧៧-១៩៧៨ ដោយមានសំណង់ទ្វារទឹកធំៗ ៣ កន្លែង និងសំណង់ទ្វារទឹកតូចៗចំនួន ៥ កន្លែងទៀត នៅលើខ្នងទំនប់បណ្ដោយប្រមាណ២ ពាន់ម៉ែត្រ។ ទំនប់ទឹកនេះ បានស្តុកទឹ...
ប្រាសាទកំពង់ព្រះ
ប្រាសាទកំពង់ព្រះសង់នៅលើទីទួលធំមួយមិនលិចទឹក ជាប់នឹងបឹងទន្លេសាប ដែលសព្វថ្ងៃជាទីវត្ត។ ប្រាសាទសាងឡើងក្នុងសតវត្សទី៨ សម័យមុនអង្គរ មានប្រាង្គចំនួនបី តែប្រាង្គខាងលិចរលំអស់ នៅសល់តែគ្រឹះ ដែលគេកំពុងធ្វើកំណាយ។ អ្នកស្រុកច្រើនហៅប្រាសាទមួយដែលល្អស្អាតខាងកើតមានក្បូរក្បាច់ដ៏វិចិត្ររស់រវើក ថាប្រាសាទស្រីនិងប្រាសាទប្រុស...
ទឹកជ្រោះស្រែអំពិល
ឆ្លងកាត់ព្រៃខ្លុងប្របសងខាងផ្លូវលំចម្ងាយជិត១០ គីឡូម៉ែត្រពីច្រកចូល ទឹកធ្លាក់ស្រែអំពិលហ៊ុមព័ទ្ធដោយរុក្ខជាតិបៃតងខ្ចីនារដូវវស្សា ដែលសព្វថ្ងៃបានក្លាយជាតំបន់ទេសចរធម្មជាតិមួយថ្មីដ៏ទាក់ទាញ។ ទឹកធ្លាក់មានប្រភពពីជួរភ្នំឱរ៉ាល់ មាន ៤ ដំណាក់ដែលអាចទៅដល់ដោយស្រួលដោយថ្មើរជើងពីមាត់ច្រក ឬក៏រថយន្តទៀតផង។ ទឹកធ្លាក់នេះមានភូ...
ផ្ទះខ្មោចស័ក្ដិសិទ្ធិ
ទីផ្ទះនេះកាលដើមឡើយជាកម្មសិទ្ធរបស់កសិការិនីម្នាក់ដែលចំណាយពេលភាគច្រើនរស់នៅឫចំការនៅឃុំកំពង់ព្រះគគីរ។ ម្ចាស់ផ្ទះបានទិញផ្ទះចាស់ពីស្រុកលើយកមកសង់លើដីនេះ ប៉ុន្តែពុំសូវបានរស់នៅជាប់លាប់ទេ គឺស្នាក់នៅតែរដូវធ្វើស្រែ។ អ្នកភូមិនៅទីនោះធ្លាប់បានឃើញរឿងចម្លែក ដូចជាមានពន្លឺភ្លើងនិងសំឡេងរអ៊ូនៅក្នុងផ្ទះជាដើម។ លើសពីនេះទោះ...
ចេតិយបាដេស
មជ្ឈដ្ឋានអ្នកសិក្សាទាំងឡាយប្រាកដជា នៅចាំបាននូវដំណើរនៃរឿងអក្សរសិល្បប្រវត្តិសាស្ត្រ តាមរយៈរឿង«ភូមិតិរច្ឆាន» ដែលនិពន្ធដោយ អ្នកនិពន្ធ ឌឹក គាម និង ឌឿក អំ ដើម្បីរំឭកព្រឹតិ្តការណ៍ដែលបានកើតមានឡើងនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំងក្នុង ខែមេសា ឆ្នាំ១៩២៥។ នាពេលនោះ ក្រុមអ្នកភូមិក្រីក្របានខឹងសម្បានឹងជនជាតិបារាំងម្នាក់ឈ្មោះ បាដេ...
ទំនប់លំហាច
ទំនប់លំហាច ជាអនុគម្រោងមួយនៃគម្រោងកែលំអប្រព័ន្ធស្រោចស្រពនិងរំដោះទឹកភាគខាងលិចបឹងទន្លេសាប ដែលចាប់ផ្តើមពីឆ្នាំ ២០១៦។ សំណង់នេះរួមមាន សំណង់ក្បាលហុង សំណង់នាំទឹកជាប្រឡាយបេតុងប្រវែង ១៦,៤០ គីឡូម៉ែត្រនិងប្រឡាយតូចៗជាច្រើនទៀត។ ទំនប់នេះមានសមត្ថភាពស្រោចស្រពលើផ្ទៃដីស្រូវវស្សាបានចំនួន៣២៨៩ហិកតា បម្រើឱ្យជីវភាពប្រចាំថ្...
ស្តូបវត្តចំប៉ី
មន្ទីរបូជនីយដ្ឋានវត្តចំប៉ី មានតម្កល់អដ្ឋិធាតុជនរងគ្រោះក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលប្រជាជនប្រមូលមកពីរណ្ដៅសាកសពនៅទួលតាកន និងវាលថ្កូវ។ អដ្ឋិធាតុមួយខ្លះត្រូវប្រជាជននាំយកមកពីទីតាំងសម្លាប់វត្តចំប៉ា និងកន្លែងផេ្សងទៀត មកដាក់នៅក្នុងមន្ទីរបូជនីយដ្ឋានវត្តចំប៉ី។ មកដល់ពេលនេះ អដ្ឋិធាតុមួយចំនួនបានបាត់បង់។ ឯចំនួនដែលន...
ប្រាសាទភ្នំព្រះធាតុ
ប្រាសាទប្រភេទដូចគ្នានេះ គេច្រើនសង់គ្របពីលើលិង្គ ប៉ុន្តែប្រាសាទនេះ សង់កល់ពីក្រោមលិង្គដែលជាថ្មធម្មជាតិដុះនៅកំពូលភ្នំ និងទទួលបានការគោរពបូជាពីអ្នកស្រុក។ ប្រាសាទសង់ពីក្រោមថ្មដ៏ធំ មានកម្ពស់ដល់ទៅ ៣៥ម. ជាលិង្គស្វ័យម្ភូនោះ។ ភ្នំធាតុមានកម្ពស់ប្រមាណ ៧៥ម. ធៀបនឹងជើងភ្នំ ស្ថិតក្នុងទីវត្តមានប្រាសាទបុរាណមួយ មានទំហំ...
ទំនប់ស្ទឹងគង្គា
ទំនប់ទឹកស្ទឹងគង្គាជាកន្លែងមុជទឹកកម្សាន្តមួយ ដែលនៅក្នុងខែវស្សាមានទឹកហូរធ្លាក់តាមទ្វារទំនប់យ៉ាងត្របាញ់គួរជាទីគយគន់ និងរៀងរាល់ថ្ងៃរសៀលគេតែងឃើញភ្ញៀវទេសចរណ៍ក្នុងខេត្តនាំគ្នាមកមុជទឹកលេងកម្សាន្តយ៉ាងសប្បាយរីករាយដែលងាយស្រួលក្នុងការធ្វើដំណើរទៅមកមិនសូវចំណាយថវិកាច្រើន។ នៅខាងក្រោមទ្វារទឹកស្ទឺងគង្គា ភាគច្រើនគឺមាន...
ប្រាសាទព្រះស្រី, ប្រាសាទស្រី
ប្រាសាទនេះសង់លើទីទួលមួយក្បែរជម្រាលនៃភ្នំទូកមាស កសាងឡើងនៅចន្លោះសតវត្សរ៍ទី៨ តាមរចនាបថកំពង់ព្រះ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីបែរមុខទៅទិសខាងកើត នៅទន្ទឹមគ្នាធ្វើពីឥដ្ឋក្រហមមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ៩ x ៩ម. កម្ពស់ប្រមាណ៧ម. តែបច្ចុប្បន្ននៅសល់តែប្រាង្គ១ប៉ុណ្ណោះ រីឯពីរទៀតត្រូវបានដួលរលំបាត់ទៅហើយ គ្រាន់តែបានបន្សល់នៅគ...
ភ្នំសន្ទូច
ទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំងព័ទ្ធជុំវិញដោយភ្នំ ហេតុនេះហើយដំណើរកម្សាន្តទៅទីជិតជាងគេក្នុងទីរួមខេត្ត គឺភ្នំសន្ទូច កម្ពស់ប្រមាណ២០ម. ដែលជាប្រភេទរមណីដ្ឋានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់នេះ។ ប្រជាពលរដ្ឋចូលចិត្តទៅកម្សាន្តដោយមានផ្ទាំងថ្មធំៗ ច្រូងច្រាង មានថ្មបន្តុបគ្នាពីលើរាងដូចផ្លែសន្ទូច ប្រកបដោយធម្មជាតិស្រស់បំព្រង ព្រមទាំងអាច...
វត្តយាយទេព, វត្តទេពធីតារាម
យាយទេព តាមកំណត់ត្រាវីគីបុក គឺលោកយាយជាពុទ្ធសាសនិកមួយរូបកាលក្នុងសតវត្សទី១៧ សម័យឧដុង្គ ក្រោយគាត់អនិច្ចកម្ម លោកយាយបានក្លាយជាអ្នកដូន។ លោកយាយទេពបានបរិច្ចាគដី ដែលជាទីទួលលំនៅរបស់គាត់សង់ជាវត្ត នៅចំចំណុចទីអារាមសព្វថ្ងៃ។ កាលដើមទីនោះមានដើមពោធិ៍មួយដើមធំ និងព័ទ្ធជុំវិញដោយផ្ទៃទឹកល្ហល្ហាចប្រៀបដូចសមុទ្រនៃបឹងទន្លេសាប...
ព្រះវិហារវត្តកំពង់ត្រឡាចលើ, ព្រះវិហារវត្តពោធិរុក្ខារាម
ក្នុងវត្តនេះ មានព្រះវិហារដ៏ចំណាស់មួយមានរូបគំនូរលើជញ្ជាំង មានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងគំនូរនៃថែវព្រះវិហារព្រះកែវមរកត។ រូបគំនូរទាំងនោះត្រូវបានរលុបខ្លះៗដោយដំបូលទ្រុឌទ្រោម ជាពិសេសសំណង់សាលាឆាន់ ដែលជាសំណង់ដែលធ្វើពីប្រដឺសឫស្សីបៀកកំបោរពីលើនោះ បានរបេះធ្លាក់ បាក់បែកជាបន្តបន្ទាប់។ វិហារនេះសព្វថ្ងៃ ត្រូវបានអភិរក្សដោយអង្...
ស្តូបវត្តស្រែតាជ័យ, ស្តូបវត្តបុទ្ធារាម
នៅក្នុងភូមិស្រែតាជ័យ មន្ទីរបូជនីយដ្ឋានតម្កល់អដ្ឋិធាតុជនរងគ្រោះសម័យខ្មែរក្រហមមួយ បានត្រូវបង្កើតឡើងនៅក្បែរណ្ដៅសាកសពជាច្រើនក្នុងទីតាំងសម្លាប់នៅបន្ទាយចាស់។ អដ្ឋិធាតុដែលយកមកពីរណ្ដៅសាកសពបន្ទាយចាស់ ពីមន្ទីរសន្ដិសុខសុវណេ្ណ និងពីខាងមុខសាលាស្រុកទឹកផុស ត្រូវយកមកដាក់តម្កល់នៅក្នុងបូជនីយដ្ឋាននេះទាំងអស់។
ស្តូបវត្តសមេ្ដចមុនី, ស្តូបវត្តសមេ្ដចតុ
បរិវេណជុំវិញវត្តសមេ្ដចមុនី គឺជាអតីតទីតាំងសម្លាប់មនុស្សរបស់ខ្មែរក្រហម។ ទីតាំងទាំងនោះគឺព្រៃគោកល្វា ព្រៃគោកជ្ររត់ ភូមិត្នោតជោ (ភូមិចាស់) ព្រៃពោធិតាវ៉ា ព្រៃពោធិចារ្យ ព្រៃពោធិតាមឿន ព្រៃពោធិតាកុយ និងព្រៃតាន័យ ហៅព្រៃខ្មោច។ ចំណែកក្នុងបរិវេណវត្តគឺជាមន្ទីរសន្ដិសុខ។ ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ រណ្ដៅខ្លះត្រូវបានគាស់ ហើយអដ្ឋ...
គ្រឹះប្រាសាទតូច
នៅចម្ងាយប្រមាណ ១៥០ម. មានសំណង់ស្ថាបត្យកម្មធ្វើពីឥដ្ឋមួយទៀត ដែលនៅសល់តែគ្រឹះប្រាសាទ មានរាង៤ជ្រុងស្មើ ទំហំ ៤ x ៤ ម. កម្ពស់ ០.៥ ម. បែរមុខទៅលិច។ នៅជុំវិញនោះ គេឃើញសំណល់បុរាណមួយចំនួន ដូចជា ស៊ុមទ្វារ, ចម្លាក់តោ និង ថ្មកាំជណ្តើរ, បំណែកទម្រសិវលិង្គ ព្រមទាំងសិលាចារឹក២ផ្ទាំង សម័យឦសានវរ្ម័នទី១។
កំពែងឫស្សីក្រុងលង្វែក
វត្តត្រឡែងកែង ស្ថិតនៅចំកណ្ដាលអតីតរាជធានីលង្វែកដែលត្រូវបានកសាងឡើងនៅ ស.វ. ទី ១៦។ នាមនេះ គឺជានាមតាំងពីការករកើតវត្តនេះដំបូងមកម្ល៉េះ ដោយសារតែនៅក្នុងព្រះវិហារមានតម្កល់ព្រះពុទ្ធបដិមា ៤ អង្គឈរទល់ខ្នងគ្នា បែរព្រះភក្ត្រទៅទិសធំៗ ទាំង ៤។ បច្ចុប្បន្ន គេឃើញមានព្រះត្រឡែងកែងថ្មីដែលមានទំហំតូចជាងមុន និងសំណល់ព្រះបាទា...
សារមន្ទីរខេត្តកំពង់ឆ្នាំង
សារមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងជាទីប្រមូលផ្ដុំនូវវត្ថុបុរាណនានាដែលប្រទះឃើញក្នុងខេត្តនេះ។ សារមន្ទីរមានដាក់តាំងនូវផ្ដែរបុរាណចំនួន ៧ យកមកពីបណ្ដាប្រាសាទក្នុងខេត្តដូចជាប្រាសាទស្លុតីជាដើម។ ក្រៅពីនោះមានបំណែកសសរពេជ្រ រូបបដិមាព្រះវិស្ណុ និងព្រះបដិមាព្រះពុទ្ធប្រក់នាគ ដែលជារចនាបថបាពួន។ គេអាចឃើញផ្កាឈូកកំពូលប្រ...
វត្តសំរោងសែន, វត្តសែនសិរី
វត្តមានឈ្មោះពេញថាវត្តសែនសិរី តែភាគច្រើនគេស្គាល់ថាជាវត្តសំរោងសែន។ នៅងទីនេះហើយដែលធ្លាប់មានការធ្វើកំណាយរបស់អ្នកបុរាណវិទូបរទេសឆ្នាំ១៩០១ ហើយរកឃើញសំណល់វត្ថុប្រើប្រាស់ គ្រឿងអល្លង្ការ ឧបករណ៍នេសាទ ព្រមទាំងឆ្អឹងសត្វ ត្រី និងមនុស្ស។ ស្ថានីយសំរោងសែន មានអាយុកាលស្ថិតនៅយុគថ្មរំលីង និងយុគសំរឹទ្ធ។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំ ១៩៩...
ភ្នំថ្ម
នៅបរិវេណជុំវិញភ្នំរាប់បាត្រមានភ្នំថ្មជាច្រើន ដែលមានដុំថ្មតូចធំរកេតរកូត បង្កើតបានជា ទស្សនីយភាពមួយគួរឱ្យចង់ទស្សនា។ នៅតំបន់នោះក៏មានការបង្កើតជាកន្លែងកម្សាន្តឯកជនតូចៗ ជូនដល់ភ្ញៀវដែលចង់សម្រាកលំហែជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងមានបម្រើសេវាម្ហូបអាហារផងដែរ។ ការធ្វើដំណើរតាមជើងភ្នំនៅម្ដុំនេះអាចឱ្យភ្ញៀវបន្ធូរអារម្មណ៍និងផ្ល...