ពើងវត្តចាស់, ពើងព្រះទ្វារ, ពើងតារ័ត្ន
ទីនេះជារូងភ្នំមានធ្លាក់នព្វគ្រោះ, ចម្លាក់ព្រះសិវៈមានដៃនិងមុខច្រើននិងមានចារសិលាចារឹក៨បន្ទាត់ លេខ K.១៧២ ដែលប្រាប់ឈ្មោះទីតាំងនេះថា ព្រះស្រីកណ្ច។
គ្រឹះប្រាសាទកណ្ដោលដើម
ប្រាសាទកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩ បានបាក់បែករលំអស់ នៅសល់តែសំណល់មេទ្វារនិងបំណែកថ្ម។ ប្រាសាទមានប្រាង្គចំនួនប្រាំ សង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់។ ប្រាសាទមានឈ្មោះល្បី ដោយមានសិលាចារឹករបស់ បណ្ឌិត សិវសោម ជារាជគ្រូនៃព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១។ បណ្ឌិតនេះជាអ្នកចេះចាំស្ទាត់នូវក្បួនច្បាប់ទាំងឡាយខាងផ្នែកអក្សរសាស្ត្រនិងមន្តវិជ្ជាផ្...
ស្ពានកំពង់ក្ដី, ស្ពានប្រាប់ទិស
ស្ពាននេះកសាងឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១២ ហើយមានឈ្មោះ "ព្រះទិស" ឬ "ប្រាប់ទិស"។ ស្ពានបុរាណសម័យអង្គរនេះ សង់ពីថ្មបាយក្រៀមនិងថ្មភក់ដែលមានបណ្ដោយ៨៦ម៉ែត្រ ទទឹង១៦ម៉ែត្រ កម្ពស់ពីបាតស្ទឹង១០ម៉ែត្រ និងមានរន្ធត្រដេវ (ប្រឡោះសម្រាប់ចរន្តទឹកឆ្លងកាត់) ចំនួ ២១។ តាមការវិភាគប្រវត្តិសិល្បៈលើបង្កាន់ដៃ នាគនិងថ្មគោល គឺស្ថិតនៅក្នុងរ...
ប្រាសាទនាគព័ន្ធ, ប្រាសាទរាជស្រី
ប្រាសាទនាគព័ន្ទ កសាងឡើងក្នុងរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នៅសតវត្សរ៍ទី១២ ឧទ្ទិសថ្វាយព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។ ប្រាសាទនេះ ស្ថិតនៅចំកណ្ដាល បារាយណ៍ជ័យតដាក(បារាយណ៍ខាងជើង)។ ស្រះកណ្ដាលនៃប្រាសាទនេះតំណាងឱ្យស្រះ អណាវទេព នៅភ្នំហេមពាន្តដែលស្ថិតនៅខ្ពស់ជាងគេលើផែនដី ផ្ដល់កំណើតដល់ទន្លេទាំងបួនរបស់ផែនដី។ ប្រាសាទនាគព័ន្ធត្រូវ...
ភ្នំអំពិល
សម្រស់ភ្នំអំពិលកើតឡើងពីផ្កាចាហ៊ួយដែលរីកមួយឆ្នាំម្ដង។ ផ្លូវទៅកាន់គោលដៅនោះមានសភាពលំបាកខ្លះដែរជាពិសេសនៅរដូវវស្សា ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណា ក៏ភ្ញៀវទេសចរតែងស្កាត់ទៅទស្សនាហ្វូងផ្កាចាហ៊ួយ ដែលរីកមួយឆ្នាំម្ដងក្នុងអំឡុងខែសីហា។ នៅតំបន់នេះ ក្រៅពីការផ្តិតរូបភាពផ្កាចាហួយ និងសម្រស់ភ្នំអំពិល ក៏មានប្រាសាទនាងកង្រីដែលស្ថិតនៅទី...
ប្រាសាទលលៃ
ប្រាសាទលលៃកសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩ ដោយព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ ឧទ្ទិសដល់ព្រះឥសូរនិងបិតាព្រះអង្គ។ ព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គត្រូវបានគោរពជាសិវលិង្គមួយឈ្មោះថា ឥន្ទ្រវរមេស្វរៈនៅក្នុងប្រាសាទនេះ។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅចំកណ្ដាលនៃបារាយណ៍ឥន្ទ្រតាដាក ដែលមានទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅទីក្រុងហរិហរល័យ និង សម្រាប់ធ្វើស្រែចំការនៅតំបន់ន...
ប្រាសាទចម្រៀង, ប្រាសាទព្រៃកម្រៀង
ប្រាសាទនេះប្រហែលជាសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទិ១២ឬដើមសតវត្សរ៍ទី១៣។ ប្រាសាទសង់លើទីទួលសង់អំពីថ្មបាយក្រៀមកម្ពស់ប្រមាណជា១០ម៉ែត្រនិងមានរាងការ៉េទំហំជ្រុង៦ម៉ែត្រ។ ប្រាសាទនេះសាងមិនទាន់រួចរាល់ទេ។ គេអាចឃើញចម្លាក់តោដែលអ្នកស្រុកបានតាំងនៅមុខតូបអ្នកតា។ ចំណែកក្នុងតួប្រាសាទមានការជីកកកាយកណ្ដាលរកកំណប់។ ប្រាសាទនៅវាលស្រែខាងក្រោយភ...
ប្រាសាទឃ្លាំងខាងត្បូង
ប្រាសាទកសាងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១០ដើមសតវត្សរ៍ទី១១ ឧទ្ទិសដល់សាសនាហិណ្ឌូក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ មានរចនាបថឃ្លាំង។ ប្រាសាទឃ្លាំងខាងត្បូងមិនត្រូវបានបញ្ចប់ការកសាងឡើយ។ ប្រាសាទឃ្លាំងមិនត្រូវបានចាប់អារម្មណ៍រហូតដល់មានការរកឃើញសិលាចារឹកនៅទីនោះ។ រូបភាពមើលពីចម្ងាយគឺឃើញនៅក្នុងចំណោមប្រាសាទសួរព្រ័ត្រ ដែលថតរូបបានស្...
គ្រឹះប្រាសាទភូមិប្រាសាទ (វ៉ារិន)
ប្រាសាទកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១១ មានរចនាបថឃ្លាំង។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីធ្វើពីឥដ្ឋ បែរមុខទៅកើត រលំបាក់អស់។ ប្រាង្គកណ្តាលមានយ៉ ហើយមានហោត្រៃពីរធ្វើពីឥដ្ឋ នៅជ្រុងឦសាននិងអាគ្នេយ៍ប្រាសាទហ៊ុមព័ទ្ធដោយកំពែងមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម។ ខ្លោងទ្វារកំពែងមានពីរនៅខាងកើតនិងខាងលិច។ ខ្លោងទ្វារនៅខាងកើត មានច្រកកណ្តាលមួយអមដោយបង្អ...
ពើងគំនូរ
នៅភាគខាងកើតនៃជើងភ្នំគូលែនមានផ្ទាំងថ្មធម្មជាតិធំៗដ៏រាយប៉ាយជាច្រើន ជាពិសេសមានចម្លាក់គំនូរទេវព្រហ្មញ្ញសាសនាផុសលើផ្ទាំងថ្ម។ នៅពើងគំនូរ ឬពើងកេងកង ផ្ទាំងថ្មធម្មជាតិធំៗ ត្រូវបានឆ្លាក់រចនាឡើងជាចម្លាក់គំនូរដ៏ស្រស់ស្អាត ជាស្នាដៃបុព្វបុរសខ្មែរនៅសតវត្សរ៍ទី ១១ សម័យព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី ៣។ ចម្លាក់នៅពើងគំនូរមាន ៤ ផ្ទ...
គ្រឹះប្រាសាទត្រពាំងខ្នារ, គ្រឹះប្រាសាទខ្នារ
ប្រាសាទប្រហែលជាសាងសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី៩ និងពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១០ បូជាថ្វាយចំពោះសាសនាហិណ្ឌូ មានរចនាបថគូលែននិងកោះកេរ។។ ប្រាសាទត្រពាំងខ្នារកសាងពីឥដ្ឋប្រកបដោយមេទ្វារធ្វើពីថ្មភក់មានគ្រឹះជាថ្មបាយក្រៀម សង់នៅលើកូនភ្នំ១ដ៏តូចច្រឡឹងសង់បែរមុខទៅទិសខាងលិចហើយមានកំពែងកសាងពីឥដ្ឋ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គ១២ តែបាក់រលំអស់ជា...
ប្រាសាទតាព្រហ្ម (អង្គរវត្ត), ប្រាសាទព្រះរាជវិហារ
ប្រាសាទតាព្រហ្មរុំព័ទ្ធទៅដោយឈើធំៗ បានកសាងឡើងនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១២-ដើមសតវត្សរ៍ទី១៣ ឧទ្ទិសដល់ពុទ្ធសាសនា ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ តាមរចនាបថបាយ័ន ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយព្រះមាតារបស់ព្រះអង្គក្រោមរូបភាពប្រាជ្ញាបារមី។ សិលាចារឹកនៅប្រាសាទនេះបញ្ជាក់ប្រាប់ពីទំហំ និងមុខងាររបស់ប្រាសាទ ដែលរៀបរាប់ពីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្...
ប្រាសាទភ្នំបូក
ប្រាសាទសង់ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១(៨៨៩ -៨៩៩) ក្នុងរចនាបថប្រាសាទបាខែង មានបារមីពីអាទិទេព ត្រីមូតិ(ព្រះព្រហ្ម ព្រះវិស្ណុ និងព្រះសិវៈ) ការពារប្រជានុរាស្ត្រគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងជាសញ្ញាឯកភាពជាតិយ៉ាងរឹងមាំ។ ប្រាសាទភ្នំបូកមានទីតាំងនៅលើភ្នំបូក ដែលជាភ្នំមួយក្នុងចំណោមភ្នំទាំង៣នៃយោសធរបុរៈ រួមជាមួយនិងភ្ន...
វត្តដំណាក់
វត្តទេសចរណ៍គំរូនេះមានអាយុកាលប្រមាណ១សតវត្សរ៍ ដែលកាលពីមុនគឺជាទីតាំងព្រះរាជដំណាក់របស់ព្រះបាទសម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិ ដល់ឆ្នាំ១៩២៧។ លុះក្រោយមកព្រះរាជដំណាក់ត្រូវបានប្ដូរទីតាំងទៅនៅជិតអាស្រមព្រះអង្គចេកព្រះអង្គចមវិញ ទើបបរិវេណរាជដំណាក់ចាស់ត្រូវបានប្រែក្លាយជាវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាម្ដង។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម វត្តដំណ...
ប្រាសាទដូនមា, ប្រាសាទព្រះពិធូរ (V)
ប្រាសាទត្រូវបានសាងសង់នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ដែលគោរពសាសនាហិណ្ឌូក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសុរ្យវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះសង់ពីថ្មភក់ មានទ្វារចូលពីគ្រប់បួនទិស មានរោងទ្រវែងតភ្ជាប់ពីទិសខាងកើត សង់លើខឿនបីជាន់។ រោងទ្រវែងនេះប្រហែលជាត្រូវបានសាងសង់បន្ថែមនៅពេលក្រោយ។ នៅខាងលិចប្រាសាទ មានជារានហាលមួយបែរទៅខាងលិច។ ប្រាសាទនេះមានសិលាចា...
ប្រាសាទតានុប
អំពីប្រវត្តិសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំមានឯកសារបញ្ជាក់ឡើយ។ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គមួយធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមបែរមុខទៅកើតមានយ៉និងមានទ្វារបញ្ឆោត នៅមុខបីផ្សេងទៀត។ ស៊ុមទ្វារលំអដោយសសរស្តម្ភរាងប្រាំបីជ្រុងធ្វើពីថ្មភក់។ ហោត្រៃពីថ្មបាយក្រៀមមានទ្វារបញ្ឆោតនៅមុខខាងកើត។ ប្រាសាទហ៊ុមព័ទ្ធដោយកំពែងថ្មបាយក្រៀម មានខ្លោងទ្វារនៅខាងកើត។...
ប្រាសាទភ្នាគោល, ប្រាសាទក្ដីតាគមធំ
ប្រាសាទមានរចនាបថបន្ទាយស្រី សង់នៅសតវត្សរ៍ទី១០ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២ ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទសង់ពីថ្មភក់ក្រហម លើគ្រឹះថ្មបាយក្រៀម មានទ្វារបួន ដែលទ្វារពិតនៅជ្រុងខាងកើត បីទៀតជាទ្វារ បញ្ឆោតពីទិសដទៃ។ ប្រាសាទមានហោត្រៃពីរធ្វើពីថ្មភក់ និងថែវថ្មភក់មានបង្អួចចំរឹង។ ប្រាសាទមានកំពែងបីជាន់ ហ...
គ្រឹះប្រាសាទតាអាន
ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី១១ បាក់រលំអស់នៅសល់តែគ្រឹះមានប្រាង្គបី និងទួលឥដ្ឋ។ ប្រាសាទសង់ពីឥដ្ឋលំអដោយថ្មភក់។ ប្រាង្គកណ្ដាលនិងខាងជើងបង្ហាញស្លាកស្នាមនៃយ៉ និងមានគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញ។ ប្រាសាទមានសិលាចារឹក K.២៤០ និង K.២៤១។
ទឹកផុសប្រាំពីរពណ៌
ទឹកផុសភ្នំគូលែន រំលេច៧ពណ៌នៅខែសីហាប្រកបដោយអាថ៌កំបាំង និងអបិយជំនឿជាច្រើនបន្តបង្កប់ខ្លួននៅលើដងភ្នំគូលែនដែលជាកន្លែងស័ក្ដិសិទ្ធិជាងគេក្នុងខេត្តសៀមរាប។ ទឹកប្រាំពីរពណ៌ មិនមានបរិមាត្រធំនោះទេ វាមានជម្រៅត្រឹមតែ ២ ទៅ ២,៥០ ម៉ែត្រ និងមានទំហំប្រមាណជា ២ ម៉ែត្របួនជ្រុងប៉ុណ្ណោះ។ ទឹកនេះពិតជាមានពណ៌ដូចឥន្ទនូ គឺពេលខ្លះយ...
ប្រាសាទទេពប្រណម
ប្រាសាទទេពប្រណមកសាងឡើងក្នុងរាជព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១។ ផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រាសាទនេះគឺត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងពេលផ្សេងៗគ្នាគឺចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី៩ដល់ទី១៣។ ប្រាសាទនេះកាលពីដើមជាវត្តព្រះពុទ្ធសាសនានៅចុងសតវត្សរ៍ទី៩។ ទេពប្រណម ជាកន្លែងដែលមានរូបព្រះអង្គុយប្រណម ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះ រូបនោះបាត់ទៅហើយ។ លើសពីនេះទៅទៀត មានអាស្រមស្ថ...