ទំនប់ទឹកឆា
ខ្សែទឹកដែលហូរចេញពីក្បាលហុងទឹកមកនេះ មានទំហំពី៨ ទៅ១០ម៉ែត្រ បន្ទាប់មកហូរធ្លាក់ សំដៅទៅទិសខាងលិច បញ្ចេញជាស្នូរ។ ពេលទឹកហូរមកដល់ទំនាបកណ្តាល មានទ្វារទឹកពីរធំៗ ដែលសង់នៅសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម។ ទឹកបានហូរធ្លាក់ទៅផ្ទៃបឹង ខាងលិចធ្វើឲ្យ មានស្នូរខ្លាំង។ ទ្វារទឹកទីមួយសាងសង់វារីអគ្គិសនីខ្នាតតូច រួមជាមួយថាមពលពន្លឺព្រះអា...
ប្រាសាទអណ្ដូងប្រេង
នៅជ្រុងខាងកើតឆៀងខាងជើងព្រះវិហារ គេឃើញមានប្រាសាទឥដ្ឋមួយទៀតដែលសព្វថ្ងៃបាក់បែកខ្ទេចខ្ទាំនៅសល់តែគ្រឹះប្រាសាទនិងគ្រឿងបង្គំនានាដូចជា មេទ្វារ បំណែកសសរពេជ្រ ស្នានទ្រោណី។ តាមការពិនិត្យសំណល់ទាំងនេះ ប្រាសាទកសាងឡើងនាសតវត្សទី៧។ នៅត្រង់ផ្នែកកណ្តាលប្រាសាទមានរណ្តៅចំកណ្តាលមានអណ្តូងមួយ ដែលអ្នកស្រុកជឿថាអណ្តូងព្រេង។ គេ...
វត្តសូភាស, វត្តសុភាសរង្សី
វត្តនេះក៏ជាទីដែលមានសំណល់វត្ថុបុរាណនៃប្រាសាទចាស់ ដែលតាមឯកសារមានប្រាង្គបី សង់ពីឥដ្ឋបែរមុខទៅកើតទៅលិចនិងទៅជើង នៅតែសំណល់ផ្ដែរបុរាណសម័យសតវត្សទី៧ រួមនិងសិលាចារឹកមួយផ្ទាំងលេខ K115 ដែលសព្វថ្ងៃនេះត្រូវបានគេយកមកចាក់ភ្ជាប់ទៅនឹងធ្នឹមស៊ីម៉ង់ ដើម្បីតាំងបង្ហាញនិងរក្សាសុវត្ថិភាព។ សិលាចារឹកនេះចារជាភាសាសំស្ក្រឹតតាមបែប...
វត្តស្ពឺ, វត្តពោធិវនារាម
វត្តនេះជាទីតាំងប្រាសាទចាស់សម័យមុនអង្គរដែលត្រូវបានសង់សំណង់ថ្មីពីខាងលើ។ យោងតាមរបាយការណ៍ចាស់ថា ប្រាសាទនេះសាងអំពីឥដ្ឋមានប្រាង្គ២បែរមុខទៅខាងកើត សាងនៅលើខឿនតែមួយ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃគ្មាននៅសេសសល់ជារូបរាងនោះទេ ប៉ុន្តែមានបន្សល់នូវភស្តុតាង ដូចជាគ្រឿងបង្គំសំណង់មួយចំនួនដូចជាផ្តែររចនាបទព្រៃក្មេងនិងមេទ្វារ ដែលសព្វថ្ងៃ...
ប្រាសាទភ្នំជើងព្រៃ
ភ្នំជើងព្រៃ ដែលមានប្រវត្តិតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយនោះ ឥឡួវនេះបានក្លាយទៅជារមណីយដ្ឋានមួយ ដែលមានភ្ញៀវចុះឡើងមិនដាច់។ លើភ្នំកម្ពស់៤០ម. នេះមានប្រាសាទមួយដែលសង់បែរទៅកើត ដែលជាប្រាសាទដើមសាងសង់នៅសតវត្សទី៧ ប៉ុន្តែមានការជួសជុលជាច្រើនលើក ពិសេសនៅសម័យអង្គរ។ ប្រាសាទមានកំពែងពីរជាន់ ដែលជាសំណង់បន្ថែម មានតួប្រាសាទធំរាង ការ...
ស្ពានឫស្សី
ដំណើរសសៀរតាមមាត់ទន្លេទីរួមខេត្តពីគល់ស្ពានគីហ្សូណាទៅត្បូង អាចនាំយើងទៅដល់ស្ពានឫស្សីឆ្លងទៅកោះប៉ែន។ ស្ពានប្រដឺសឫស្សីដ៏ល្បីនេះត្រូវសង់ឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ អស់ឫស្សីប្រមាណ៤ម៉ឺនដើម ហើយក្រោយពីរូសរួច នាឆ្នាំបន្ទាប់ត្រូវជំនួសបន្ថែមឫស្សីថ្មីជាងមួយម៉ឺនដើម។ វាជាស្ពានដែលជាប់ក្នុងបញ្ជីស្ពានពិសេសក្នុងពិភពលោក ប៉ុន្តែដោយ...
ប្រាសាទគុក (បាធាយ)
ប្រាសាទដែលស្ថិតនៅលើកូនភ្នំគុកកម្ពស់ប្រហែលជា ២០ម. ប៉ុន្តែស្ថិតក្នុងបរិវេណបន្ទាយកងយោធា។ ប្រាសាទឥដ្ឋរាង៤ជ្រុង សង់បែរមុខទៅខាងកើត ស៊ុំទ្វារ និងផ្តែរធ្វើពីថ្មភក់។ បំណែកផ្តែរដែលធ្លាក់បាក់ជាពីរកំណាត់ មានចម្លាក់រូបព្រះឥន្ទ្រគង់លើដំរីឰរាវ័ណសឲ្យឃើញថាប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់នៅស.វទី១០-១១ នៃគ.ស ហើយមានស្ថិតក្នុងរច...
មន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តកំពង់ចាម
សព្វថ្ងៃជាឃ្លាំងរក្សានូវវត្ថុសីល្បៈ ដែលប្រមូលបានពីទីបុរាណនានា វត្ថុសិល្បៈទាំងនោះមានសម័យកាលខុសៗគ្នាមានសម័យមុនអង្គរ និងអង្គរ មានទាំងព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា ដូចជាផ្តែរ សសរពេជ្រ ថ្មគោល ទេវរូបប្រុស ទេវរូបស្រី ព្រះពុទ្ធបដិមា តោ និងបំណែកគ្រឿងលំអស្ថាបត្យកម្មផ្សេងៗ។ នៅទីនេះកំពុងរៀបចំជាសារមន្ទីរខេត្ត...
វត្តសង្កែ, វត្តសង្កែពិជ័យ
វត្តសង្កែជាទីដែលគេប្រមូលវត្ថុបុរាណដែលនៅជិតៗនោះមករក្សាទុក។ សិលាចារឹក K. 86 ក៏ត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងវត្តនេះ រួមជាមួយ ផ្ដែរសម័យមុនអង្គរដែលគួរតែជាផ្ដែរនៃប្រាសាទចាស់លើទួលជាមួយប្រាសាទគុកយាយហម។ ចំណែកសិលាចារឹក K. 86 នោះ មានចារឹកសរសើអំពីស្ត្រីអភិជនម្នាក់ឈ្មោះ លក្ស្មី។ ឈ្មោះ លក្ស្មី នេះត្រូវបានប្រើជាញឹកញយជាព្រ...
ស្តូបវត្តស្គន់, ស្តូបវត្តសុគន្ធារាម
ចេតីយដ៏ថ្មីសន្លាងមួយនៅក្នុងវត្តសុគន្ធារាមហៅវត្តស្គន់ ដែលសាងសង់ឡើងដោយក្រុមសាច់ញាតិរបស់សាកសព គឺដើម្បីធ្វើជាវិមានរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធចំពោះជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅទីតាំងសម្លាប់មនុស្សនៅក្បែរនោះ។ មានតែឆ្អឹងភ្លៅប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានរៀបដាក់ជាជុង ជាធ្នឹម មានបែបបទជាបួនជ្រុង ទំហំ២ម៉ែត្រក្រឡា ដែលអាចបញ្ជាក់បានថ...
វត្តមហាលាភ
វត្តមហាលាភជាវត្តបុរាណ ដែលមានព្រះវិហារធំសង់អំពីឈើប្រក់ក្បឿងស្រកាលេញ កសាងតាំងពី អំឡុងឆ្នាំ១៨៨០ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទនរោត្តម។ ព្រះវិហារមានសសរឈើសរុប៦០ដើម។ នៅក្នុងព្រះវិហារមានគំនូរបុរាណដែលគូរតាំងពីចុងស.វទី១៩ រួមមាន គំនូរក្បាច់ទឹកមាសលើសសរ និងគំនូរលើពិតាន។ វត្តនេះជាទីអារាមល្បីល្បាញប្រចាំស្រុកកោះសុទិនហើយមានប្...
ប្រាសាទព្រះធាតុតូច (ទឹកឆា)
ប្រាសាទធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមសង់ឡើងក្នុងកំឡុងស.វ.ទី១១ នៅលើខឿនថ្មបាយក្រៀម មានរាងជាអក្សរ U ថែវរាងទ្រវែង ច្រកចូលខាងកើត។ ថែវទី២ រាងជាចតុកោណ ផ្នែកខាងលិចនិងខាងកើត មានច្រកតូចចំនួន២ កំពែងសង់ពីថ្មបាយក្រៀម ច្រកចូលពីខាងកើតតែបាក់បែក។ លក្ខណៈចម្លែកនៃប្រាសាទនេះគឺតួប្រាសាទសង់អែបនឹងកំពែងខាងជើង ហើយមិនមានសំណល់ដំបូលទេ ដែលអា...
អ្នកតាចាស់ស្រុក
រោងអ្នកតាក្នុងភូមិមួយស្ថិតនៅជិតខ្លោងទ្វារវត្ត មានតម្កល់ផ្ដែរបុរាណមួយនៅល្អប្រណិត ដែលតាមសំដីអ្នកស្រុកនៅទីនោះ គឺមាននៅទីនេះតាំងពីយូរមកហើយ។ ទីតាំងមានសណ្ឋានជាទីទួលព័ទ្ធជុំវិញដាយកសិន្ធុ ហើយត្រូវលុបបាត់បន្តិចម្ដង ក្លាយជាផ្លូវទឹកអមផ្លូវចូលភូមិទៅវិញ។ ក្រៅពីផ្ដែរនៅមានបំណែកថ្មបុរាណផ្សេងៗនៅទីនោះដែរ។
ប្រាសាទគោកខ្វិត
ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គរាងបួនជ្រុងស្មើ ធ្វើពីថ្មបាយក្រៀម បែរមុខទៅទិសខាងកើត សង់លើខឿនមួយមានកម្ពស់ ២ម. និងបណ្ដោយ ១៨ម. មានរូបតោអមតាមកាំជណ្ដើរ។ ប្រាសាទរាងការ៉េនេះមានជ្រុងទំហំ ៩ម. កម្ពស់៩ម. ដោយមិនគិតដំបូល ដែលរលំបាក់បែកអស់។ ប្រាសាទមានទ្វារបញ្ឆោត៣ នៅតាមទិសផ្សេងៗទៀត ហើយមានផ្លូវចូលពីខាងកើត និងត្រពាំងមួយ។ តួប្រាស...
បឹងធំ
រមណីយដ្ឋានបឹងធំជាជង្រុកមច្ឆជាតិដ៏ធំ ដែលមានប្រជានេសាទជាច្រើនអាស្រ័យផល។ អាជ្ញាធរខេត្ត បានខិតខំបង្កើតរមណីដ្ឋាននេះទៅជារមណីដ្ឋានធម្មជាតិ ហើយបើកឱ្យចូលទៅកម្សាន្តរមណីយដ្ឋាន នេះផងដែរ។ ទេសភាពបឹងធំល្វឹងល្វើយ ដែលទេសចរអាចរកទិញត្រី កំពិសធម្មជាតិប្រកបដោយតម្លៃសមរម្យ មានតូបសម្រាប់អង្គុយលេងកម្សាន្ត ដើម្បីស្រូបយកខ្យល់...
គ្រឹះប្រាសាទភ្នំត្រប់
នៅចម្ងាយប្រមាណ១០០ ម. ពីក្រុមប្រាសាទភ្នំត្រប់ ដើរកាត់តាមព្រៃគុម្ពោតទៅកាន់ទួលមួយនៅជិតនោះ គេសង្កេតឃើញគ្រឹះប្រាសាទមួយទៀត ដែលសង់ពីឥដ្ឋ។ តាមទំហំនៃគ្រឹះនេះ ប្រាសាទមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងក្រុមប្រាសាទស្រះត្រប់ដែរ។
វត្តប្រើសមាស
ក្នុងទីតាំងវត្តប្រើសមាសឬវត្តទំព្រងនេះ គេឃើញមានសំណល់ប្រាសាទចាស់និងស្រះបុរាណ មានសភាពដូចជាប្រាសាទស្រះត្រប់ដែរ គឺបំណែកប្រាសាទ នឹងស្រះធំមួយ ប៉ុន្តែបានកែប្រែរូបរាងដោយមានការជីកបន្ថែមយកទឹកប្រើប្រាស់។ ស្រះនៅមានសំណល់គែមស្រះជាថ្មបាយក្រៀម ឯបំណែកគ្រឿងប្រាសាទមាននៅរាត់រាយជិតព្រះវិហារ។
ភ្នំព្រះបាទ
ភ្នំព្រះបាទ ឬ ភ្នំប្រុសតាមរឿងនិទាន មានកម្ពស់៣០ ម. អាចឡើងដោយយានយន្តបាន។ នៅក្នុងទីវត្តមានតម្កល់ស្នាមពុទ្ធបាទដ៏ធំមួយ ព្រោះហេតុនោះទើបនៅទីបុរាណស្ថាននេះគេហៅថាភ្នំព្រះបាទ។ ប្រាសាទនេះជាប្រភពសិលាចារឹកលេខ K95 ចារឹកនៅលើបង្គោលសីមា សងខាង ម្ខាងជាអក្សរទេវនាគរី និងម្ខាងទៀតជាអក្សរខ្មែរសម័យអង្គរសតវត្សទី៩ ដោយបញ្ជាក់ថា...
ប្រាសាទគុកតាព្រហ្ម
ប្រាសាទទោលតូចមួយនៅកណ្ដាលវាលស្រែមិនមានព្រៃជុំវិញ ដោយទីនេះជាផ្លូវចូលទៅកាន់វត្តស្រងែ។ ប្រាសាទធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមសុទ្ធ ទំហំ ៣ x ៣ ម. កម្ពស់ ៣.៥ ម. មិនមានទ្វារឬចម្លាក់អ្វីទេ តែនៅរក្សារូបរាងបានល្អណាស់ គ្រាន់តែរង្គោះផ្នែកដំបូលបន្តិច ទើបគេចងរឹតដោយខ្សែកាប។ ទំហំប្រាសាទដ៏តូចនេះ សក្ដិសមនឹងការដាក់តម្កល់រូបអ្នកតារប...
ទួលអារក្សភូមិវាល
ទួលនេះជាទីសក្ការៈបូជារបស់អ្នកភូមិដែលមានសង់ជាសាលាឆទាននិងមានតូបអ្នកតាមួយ ដែលតម្កល់វត្ថុបុរាណមួយចំនួន ដូចជាសិលាចារឹកមួយផ្ទាំង K726 រៀបរាប់ពីដីក្នុងតំបន់នេះហើយនិងបល្ល័ង្កព្រមទាំងបំណែកវត្ថុបុរាណដទៃទៀត។
ភ្នំប្រុសភ្នំស្រី
វត្តភ្នំប្រុសមានឈ្មោះជាផ្លូវការហៅថា វត្តសុវណ្ណគិរីរតនៈភ្នំប្រុស។ នៅខាងជើងចំងាយប្រមាណ ១០០០ម៉ែត្រមានភ្នំមួយទៀតដែលមានកំពូលស្រួចឈ្មោះថាភ្នំស្រី។ ភ្នំប្រុស-ភ្នំស្រី មានប្រវត្តិ ទាក់ទងទៅនឹង ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី ខ្មែរយើង អំពីពិធីចូល ស្តីដណ្តឹងកូនចៅ។ ភ្នំប្រុសជាភ្នំកម្ពស់៣០ម. ដែលមានរាងទួលទាបមានផ្លូវឡើងយានយន្ត...